MMO Bursa Şubesinden tır faciasına ilişkin rapor

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Ulaşım Komisyonu, 12 Mart'ta D200 Karayolu Bursa Kestel Barakfakih mevkiinde freni tutmayan tırın sebep olduğu trafik kazasına ilişkin incelemelerde bulunarak, rapor hazırladı. Hazırlanan rapor, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Fikri Düşünceli tarafından yapılan basın açıklamasıyla kamuoyuna aktarıldı.

Bursa'nın kent içi ölümlü kazalarda olumsuz bir üne sahip olduğunun belirtildiği açıklamada, "Bu kentte yaşayan teknik insanlar olarak bu kazalar, bizleri ziyadesi ile üzmektedir. Ölümlü kazaların büyük oranda insan hatasından kaynaklandığı bilinmekle birlikte, alınabilecek tedbirlerle ve yol/trafik denetimleri ile önlenmesi de mümkündür." denildi. 

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Ulaşım Komisyonu tarafından hazırlanan rapor şöyle:

"12 Mart 2021 tarihinde saat 17:30 sularında, D200 Karayolu Bursa Kestel Barakfakih mevkiinde freni tutmayan bir aracın (ÇEKİCİ - 06 CHS 523plakalı, Mercedes Benz marka, 1840 LS tip, 2003 model yılı / YARI RÖMORK - 18 AAJ 361 plakalı, Koluman marka, S tip, 2012 model yılı ) sebep olduğu feci bir trafik kazası meydana gelmiş, kaza sonucunda 25 araç (tır dahil) hasar görürken, 4 kişi hayatını kaybetmiş, 34 kişi de yaralanmıştır. Kazada hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyoruz.

II- KAZANIN OLUŞUMU (SENARYO)            :

• TIR (Çekici / Yarı römork) D200 Karayolu üzerinde, İnegöl istikametinden Bursa istikametine doğru seyir halinde ilerliyor.
• TIR Gölbaşı mevkiinde rampa aşağı inerken freni tutmuyor, eğimin de etkisiyle araç hızlanıyor. Doğal olarak kontrolü zorlaşıyor.
• Gölbaşı rampasından inip Bursa Çevre yolu kavşağını geçtikten sonra düz yol başlıyor ve yaklaşık 200 mt sonra Trafik Lambaları var. Trafik ışıklarında "Kırmızı" ışık yandığı için duran araçlar kuyruk oluşturmuş durumdadır.
• Kontrolsüz bir şekilde gelen TIR, hızla kırmızı ışıkta bekleyen araçlara arkadan çarparak ilerliyor.
• TIR kırmızı ışıkta bekleyen araçları savurarak ve ezerek ilerliyor, sürücünün direksiyonu sola kırması ile lambalarda karşı yöne geçiyor. Karşı yönde İnegöl istikametine gitmek üzere kırmızı ışıkta beklemekte olan araçlara, ön cepheden çarparak, sürüklüyor, nihayet yaklaşık 50 mt sonra duruyor.

III-KAZANIN NEDENİ :

• Kazanın görünen nedeni TIR' in muhtemelen ayak freninin tutmaması. Ancak aracın ciddi bir şekilde incelenmesi neticesinde hazırlanacak "bilirkişi kaza raporu" ile kazanın gerçekten fren tutmaması ve/veya başka kusurlardan da mı kaynaklandığı anlaşılacaktır.
• Aracın freninin tutmaması, aracın kötü kullanımı, bakım eksikliği ve denetim (muayene) eksikliği gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Dolayısıyla fren tutmaması tek başına kaza nedeni olarak gösterilemez. Sürücünün durumu ile birlikte araç bakım ve muayene durumu da mutlaka sorgulanmalıdır.

IV-KAZA (FACİA) ÖNLENEBİLİR MİYDİ?     :

Birçok trafik kazası gibi, fren tutmamasına bağlı kazalarda önlenebilir kazalardır. Dolayısı ile bu kaza da önlenebilir ve facia yaşanmayabilirdi.

1. Kazanın başlangıç noktası olan D200 Karayolunun Gölbaşı rampasında, Yolun iniş istikametinde "Kaçış rampası" olsaydı, freni tutmayan araç rahatlıkla bu rampaya girip durabilirdi.
2. Büyük araçlarda tek bir fren sistemi yoktur, Servis freninin yanı sıra, aracı yavaşlatma ve durdurmaya yardımcı olacak Retarder ve Motor Freni gibi ikincil sistemler mevcuttur. Servis frenine yüklenmeden önce, örneğin Retarder ve/veya Motor Freni devreye sokularak araç hızı kesilebilirdi. Araç kontrol altına alınabilirdi.
3. Araç, Gölbaşı rampasını indikten hemen sonra direksiyon sağa çevrilerek Bursa Çevre Otoyoluna sokulabilirdi. Servis yolunda araç kontrol altına alınabilirdi.
4. Araç, Gölbaşı rampasını indikten, Bursa Çevre Otoyolu kavşağını geçtikten hemen sonra ve lambalardan önce direksiyon sağa çevrilerek yol kenarında bulunan tarım arazisine sürülebilirdi. Tarım arazisinde araç rahatlıkla kontrol altına alınabilirdi.

V- KAZA MAHALLİNE İLİŞKİN ÖNERİLER  :

Aynı bölgede tekrar böyle ölümcül trafik kazalarının yaşanmaması için önerilerimiz;

1. D200 Karayolunun Gölbaşı mevkii dağlık bir bölgedir ve yüksek eğim söz konusudur.
2. Yolun iniş istikametinde "Kaçış rampası" yapılabilirliği değerlendirilmelidir.
3. Bayır inişinden ve Bursa Çevre Yolu kavşağını geçtikten hemen sonra yer alan "Trafik Lambaları" için bir değerlendirme yapılmalı, öncesinde ışık uyarı levhaları varlığı gözden geçirilmeli,  mümkünse iptal edilmelidir.
4. TIR, OTOBÜS gibi büyük araçların o bölgeyi geçişi D200 Karayolu yerine Bursa Çevre Yolundan yapılabilir mi, değerlendirilmelidir. Buna ilişkin düzenleme yapılmalıdır.
5. Gölbaşı mevkiine Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) kurulmalıdır.

VI- SONUÇ VE GENEL ÖNERİLER      :

Ölümcül trafik kazalarının önlenmesi için önerilerimiz;

1. TIR, OTOBÜS gibi büyük araçların özellikle fren güvenlik sistemlerinin bakımları 3 (üç) ayda bir ve yetkili servislerce yapılmalıdır
2. Özellikle TIR, OTOBÜS gibi büyük araçların trafik denetimleri sıklaştırılmalıdır.
3. Sürücülerin, standart sürücü eğitimlerinin yanı sıra, seyir esnasında araçta karşılaşılabilecek tehlikeli durumlar ile ilgili  "acil durum eğitimleri", düzenli olarak 5 yılda bir mutlaka tekrarlanmalı ve güncellenmelidir."