Kim bu İsmail Akbay?

Yok canım, futbolcu olaydı, ya da şarkıcı veya artist, tanırdık mutlaka(!)

En azından ben tanırdım, değil mi?

Star Tv'de (dün gece) yayınlanan Okan Bayülgen'in 'Dada' programını izlerken, aslında formatına pek de aykırı olan, Prof. Dr. Arsev Eraslan ve Stuart Kline adlı iki konuğu dikkatimi çekti.

Sürekli "lay lay lom, şıkıdım yandan aman oh(!)" modundaki içeriğine uygun akan programda bilim konuşulunca ister istemez dikkat kesildim.

"Okan Bayülgen'in başına sünger mi düştü, hayırdır, ne oluyoruz? NASA, bilim, kara delikler, Einstein falan..." derken, bu iki konuk; bilim üzerine, NASA'da çalışan Türkler üzerine konuşmaya devam etti ve sıklıkla İsmail Akbay ismini telaffuz ettiler...

Ve birçok kişi İsmail Akbay'ı ilk kez bu şekilde duymuş oldu...

Bilen biliyordu gerçekten de, kimdi İsmail Akbay?

NASA tişortlü konuklardan, Türk Havacılık Kronolojisi kitabının yazarı Amerikalı (İnternette casus olduğuna dair bilgiler dolaşan) Stuart Kline, İsmail Akbay'ın 1930'da Mudanya'nın Trilye (Zeytinbağı) beldesinde doğmuş olduğunu söyleyince şaşkınlığım bir kez daha arttı.

Akbay, NASA'da çalışmış, Bursa Erkek Lisesi ve ardından devam ettiği İstanbul Haydarpaşa Lisesi mezunu bir hemşehrimizmiş meğer ve ben bu ismi daha önce duymamıştım.

Kendimden utandım...

Meğer ne cahilmişim ki, bir Bursalı'nın NASA'da çalışmış olduğundan habersizmişim...

Sadece NASA'da çalışmış olması değildi onu özel kılan.

Çünkü Akbay aynı zamanda NASA'da çalışan ilk Türk mühendis. 1956 yılında üniversite eğitimi için ABD'ye gidiyor ve Tennessee Üniversitesi'nden fizik mühendisi olarak mezun oluyor.

İşte ondan sonra dünyaca ünlü roket bilimci Dr. Wernher Von Braun tarafından Marshall Uzay Merkezi'nde Apollo Saturn V-S1C roketinin F1 motoru entegrasyon çalışmalarını sürdürecek mühendis ekibine seçilen birkaç mühendisten biri olmayı başarıyor Akbay.

Ve aynı zamanda Apollo - Soyuz Test Projesi'nde Saturn 1B/H-1 motor entegrasyon çalışmalarında da öncülük eden birkaç isimden biri. İsmail Akbay 1963-1975 yılları arasında NASA'da yönetim kademelerinde de görev yapacak kadar üst kademelere yükseliyor.

NASA deneyiminden sonra uzay teknolojilerinin Amerikan uzay sektörüne transferi ve diğer federal bütçeli teknolojilerin ticarileştirilmesi alanında çalışan bu değerli fizikçinin ülkemize bir faydası olmamış mı dersiniz?

Olmaz mı?

1996 yılında Ege Serbest Bölgesi'nde Uzay Kampı kurma fikrinden bahsederek Uzay Kampı Türkiye düşüncesinin ilk temellerini atıyor. Haziran 2000'deki açılış törenine katılıp kampın sonraki gelişim ve ilerlemelerini takip ederek Uzay Kampı Türkiye'nin en büyük destekçisi oluyor.

Düşünsenize; Mudanya ilçesinin (o zamanlar köy olan) Zeytinbağı'nda doğmuş bir köylü çocuğu, taa Amerikalara gidiyor, dünyanın en önemli projesinde görev yapıyor ve Bursalılar'ın bundan haberi yok.

İsmail Akbay gibi bir değer Bursa'dan çıkmış ama Bursa Valiliği, Bursa Büyükşehir Belediyesi, hatta BTSO, bugüne kadar neden herhangi bir girişimde bulunmadı; ya da bulundu da neden kamuoyuna yeterince yansımadı, yansıtılmadı, merak ediyorum!

İsmail Akbay, emekli olduktan sonra yaşamını sürdürdüğü ABD'nin Huntsville kentinde, evinde çıkan yangında dumandan boğularak 2003 yılında ne yazık ki hayatını kaybetmiş.

Akbay'ın ölümü de ayrı bir trajedi aslında; karısını alevler arasından çıkardıktan sonra geride kalan çok sevdiği köpeğini de kurtarmak için tekrar eve giren Bursalı bilim adamının bu özverisi ne yazık ki hayatına mal olmuş!

İsmail Akbay'a Bursa'nın ve Bursalı'nın bir vefa borcu olduğunu düşünüyorum.

Bir bilim merkezine, bir caddeye veya bir meydana ismi verilemez mi, heykeli dikilemez mi?

Zeytinbağı'ndaki doğduğu ev müze yapılamaz mı?

@inSanatDernegi