Halklar barış istiyor

"Türkiye'nin en büyük sorunu nedir?" sorusuna verilen yanıtlarda yüzde 39,3 ile "terör" öne çıkmış. Geçen yıl en önemli sorun "işsizlik" olarak belirtilirken, terör diyenlerin oranı yüzde 13,9 imiş. Güneydoğu illerinde yaşayanlar arasında "terör" yanıtı verenler yüzde 48,1'e çıkarken, Ege bölgesinde bu oran yüzde 29,7 olarak gerçekleşmiş.

Çatışmaların yaşandığı bölgedeki halk doğal olarak bu durumdan daha çok etkileniyor. Ancak Güneydoğu'da yaşayanların "terör" derken neyi kastettikleri bu araştırmada görülemiyor. 

Araştırmanın en ilgi çekici sonuçlarından biri "terörü önlemek için en etkin yol nedir?" sorusuna verilen yanıtlar. Bugün AKP iktidarının ısrar ettiği ve sonuna kadar gideceğiz dediği "askeri yöntemi" işaret edenler sadece yüzde 31,6. Bu oran geçen yıl yüzde 39,3 imiş. Askeri yöntemi savunanlar Türkler'de yüzde 36 iken, Kürtler'de yüzde 14,4, kendisini milliyetçi olarak tanımlayanlarda yüzde 43,6 ve sosyalistlerde yüzde 6. Halkın büyük çoğunluğu çözüm olarak siyasi, kültürel, ekonomik ve sosyal politikaları savunuyor.

İktidarın Kürt sorunu konusundaki icraatlarını başarılı bulanların oranı sadece yüzde 29,9. Bunların da yüzde 19,1'i çözüm süreci nedeniyle başarılı bulduğunu belirtmiş ki, çözüm süreci sona erdiğine göre bu oran daha da düşecektir.

Araştırma sonuçlarına göre halkın yüzde 53'ü çözüm sürecinin yeniden başlamasını istiyor. Bu oran Türkler'de yüzde 48,6 ve Kürtler'de yüzde 83,8 olurken, sürecin başlamasını en çok isteyen kesim yüzde 63,1 ile HDP'ye oy verenler olarak ortaya çıkmış. Sokağa çıkma yasakları ve operasyonları doğru bulduğunu söyleyenlerin oranı ise yüzde 54.

Ortaya çıkan ilginç sonuçlardan biri de "ana dilde eğitime ne diyorsunuz?" sorusuna verilen yanıtlar. Halkın yüzde 52,8'i bu soruya "evet" yanıtı verirken, bu yanıt Türkler'de yüzde 45,5 ve Kürtler'de ise yüzde 87,4 olarak gerçekleşmiş. Oran MHP'ye oy verenler arasında yüzde 39,8 iken, diğer partilere oy verenlerin tümünde yüzde 50'nin üzerinde.

"Türkiye'de devlet yapısı ne olmalı?" sorusuna katılımcılar yüzde 64,6 oranında "üniter devlet" yanıtını verirken, "federal devlet" diyenler yüzde 28,9 olmuş. Bütün etnik kimliklerde ve siyasi parti taraftarlarında "üniter devlet" seçeneği öne çıkarken, Türkler'in yüzde 34,6 sı Kürtler'in bağımsız devlet istediğini düşünüyor. Ancak bu oranın 2012 yılında yüzde 73,7 olduğu ve her yıl azaldığı dikkat çekiyor.

Kürtler arasında ise bağımsız devlet isteyenlerin oranı 2012'de yüzde 44,4 iken, 2015 yılında yüzde 23,4'e düşmüş. Kürtler yüzde 33,3 oranında "özerk yönetim" ve yüzde 30,6 oranında "daha demokratik bir cumhuriyet" istediklerini belirtiyorlar. DTK'nin açıkladığı "öz yönetim" i destekleme oranı ise Türkler'de yüzde 58 ve Kürtler'de yüzde 64 olarak gerçekleşmiş.

Ülkenin yönetim sistemi "parlamenter demokrasi" olmalı diyenler yüzde 68,9 iken, "başkanlık" isteyenlerin oranı yüzde 22,1'de kalıyor. Başkanlık isteyenler yüzde 29,1 ile en çok AKP taraftarları arasında iken, en düşük oran yüzde 5,4 ile HDP'ye oy verenler arasında.

Ankette "nasıl bir cumhurbaşkanına ihtiyaç var?" sorusuna yüzde 75,4 oranında "tarafsız" yanıtı alınmış. Tarafsız cumhurbaşkanını en çok isteyenler yüzde 94,6 ile HDP'ye oy verenler. Benzer biçimde "Türkiye'de yargı siyasallaştı" diyenler yüzde 65 iken, bu oran HDP'ye oy verenler arasında yüzde 91 ve "basın özgürlüğü vardır" diyenler ülke genelinde yüzde 40,3 iken HDP seçmeni arasında yüzde 9,9 olarak belirlenmiş. Bu sonuçlar özellikle HDP seçmeninin demokrasi hassasiyetine dikkat çekmekte.

Araştırmanın ortaya koyduğu bir sonuç da "kutuplaşma" konusunda. Halkın yüzde 63,1'i ülkede kutuplaşma olduğunu ifade ediyor. Bu oran AKP seçmeninde yüzde 58,9, HDP seçmeninde ise yüzde 78,4'. Ancak kutuplaşmanın şekli konusunda farklı görüşler var. AKP ve CHP seçmenleri kutuplaşmayı "laik-müslüman" ekseninde tanımlarken, HDP seçmeni "sağ-sol" ekseninde, MHP seçmeni ise "batılı-doğulu" biçiminde tanımlıyor.

Araştırmada başka ilginç sonuçlar da var, bazılarına kısaca değineceğim. Türkiye'nin bölünme tehlikesi altında olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 54,2. Bu oran geçen yıl yüzde 46,2 imiş. Türkiye'de yaşamaktan mutlu olanların oranı sadece yüzde 48. Öte yandan ankete katılanlar yüzde 42,3 oranında AKP, yüzde 25,9 oranında CHP, yüzde 13,5 oranında HDP ve yüzde 11,2 oranında MHP'yi başarılı buluyorlar.

Bu sonuçlar bir kez daha ortaya koyuyor ki, savaş ısrarında olanlara inat, halk barış istiyor. Kürt halkının haklı taleplerinin karşılanarak sorunun siyasi çözümünden ve demokrasinin gelişmesinden yana. Halkın büyük bölümü başkanlık değil, parlamenter sistemi istiyor ve öz yönetime de destek veriyor.

Umarım mesaj alınır.

@aserdaresen