O tren Bursa'ya bir gün gelir mi?

Cumhuriyet öncesinden beri süren, 1960’da hız kazanan göçlerle, Yeşil Sol Parti adayı Dr. Necdet İpekyüz’ün dediği gibi kapısı herkese açık bir metropol.

TİP adayı Hakan Koçak’ın dediği gibi istediği sendikaya üye olamayan, patronlar tarafından asgari ücretin, güvencesiz çalışmanın dayatıldığı, emek sömürüsünün belki de en fazla yaşandığı emek ve işçi kenti.

Türkiye’nin ilk teknolojik sanayi bölgesi denilerek TEKNOSAB ile birlikte 18’e çıkarılan Türkiye’nin en çok sanayi bölgesine sahip, TOGG, Renault, Bosch gibi dünya devi firmalarıyla otomotiv yan sanayinin ve tekstilin merkezi.

Kadın çalışanların çoğuna iş yerinde ‘eve ek gelir’ gözüyle bakıldığı bir kent.

Oksijen deposu Uludağ’a rağmen CHP adayı Prof. Dr. Kayıhan Pala’nın dediği gibi havası en kirli illerden biri.

İYİ Parti adayı Selçuk Türkoğlu’nun dediği gibi kötü ve liyakatsiz yönetimler nedeniyle büyük bir köyü andıran şehir.

Arazilerinin Ankara’dan satışa çıkarıldığı, her kazma vuruşta trafiğin biraz daha sorun haline geldiği, kaynak sularının markalaştırılıp satıldığı, ‘velhasıl sudan ibaret’ken her yıl susuzluk ve tasarruf uyarısıyla karşı karşıya kaldığı bir kent.

‘Yeşil’le anılan adını betonlaştıran, bitmeyen projelerin, o bir türlü gelmeyen trenin, Osmanlı’nın ilk başkenti Bursa.

YAKLAŞIK 2 MİLYON 368 BİN SEÇMEN OY KULLANACAK

2023 yılı verilerine göre 3 milyon 233 bin 767 nüfusu, 17 ilçesiyle Türkiye’nin dördüncü büyük kenti. 2017 yılında yapılan değişiklikle Bursa’da milletvekili sayısı 20’ye çıkarılarak iki seçim bölgesine ayrıldı.

Birinci bölgede 6 ilçe bulunuyor: Yaklaşık 892 bin nüfusla en kalabalık Osmangazi ve nüfusun en hızlı artığı Nilüfer, doğal zenginlikleri ve tarım alanlarıyla Mustafakemalpaşa ve Longoz ormanları ve ülkenin tek leylek köyüyle Karacabey, iki dağ ilçesi Orhaneli ve Büyükorhan.

İkinci bölgede 11 ilçe bulunuyor: kentleşemeyen Yıldırım, Kirazlıyayla mücadelesinin adresi Yenişehir, gelirini meyveden karşılayan, kentin doğusundaki Gürsu ve Kestel, köftenin vatanı İnegöl, ‘açık hava müzesi’ İznik ve Orhangazi, sahilleriyle Gemlik ve Mudanya, 5 bin 979 ile nüfusun en az olduğu Harmancık ve Keles.

Bursa, 11’i Ak Parti, 5’i CHP, 2’si MHP ve İYİ Parti olmak üzere 20 milletvekili ile temsil ediliyor. 2018 yılındaki seçmen sayısına 220 bin kişi eklenerek 2 milyon 367 bin 628 kişi 14 Mayıs’ta oy kullanacak. Muhalefetin 2018 yılında Recep Tayyip Erdoğan’ın aldığı 1 milyon 50 bin oya ulaşması için bu seçimlerde 214 bin daha oy alması gerekecek.

2018 yılı Bursa milletvekili seçim sonuçları

‘BURSA DEĞİŞİM İŞARETİNİ YEREL SEÇİMLERDE VERDİ’

2018’de Ak Parti’nin yüzde 46,2, MHP’nin yüzde 10,7 aldığı oy oranıyla Cumhur İttifakı yüzde 56,9 ile Bursa’da Meclis çoğunluğunu elde etmişti. Gazeteci Yüksel Baysal, Millet İttifakı’nın bu seçimlerde Cumhur İttifakı’nın en az 5 puan önüne geçeceğini söylüyor. Baysal, bu görüşünü CHP, İYİ Parti ve Deva Partisi’ndeki gelişmelere dayandırıyor. Saadet Partisi, sabit oyunu koruyor. 2019 yerel seçimlerinde Millet İttifakı’nın adayı Mustafa Bozbey’in seçimi 3 puanla kaybettiğini hatırlatan Baysal, “Bursa, işaretini yerel seçimlerde vermişti. Millet İttifakı’nın gücünü arttıracak kentlerden biri olacak. Millet İttifakı yüzde 55 oranına ulaşacaktır” dedi.

AK PARTİ SAHASINDA BAKAN VARANK’IN TOGG ŞOVU

2018’de özellikle ikinci bölgede İnegöl, dağ ilçeleri, doğu insanının yaşadığı Yıldırım, Gürsu ve Kestel ile 15 ilçenin desteğini alan Ak Parti, ekonomik krizin yoğun hissedilmesi, tarım alanlarının daralmasıyla bu seçimlerde Bursa’da oy kaybedecek. Bu aday adaylık sürecine de yansıdı. Aday adaylık süreci Ak Parti’de sönük geçerken CHP ve İYİ Parti’de yoğun katılım oldu. Ak Parti’de Atilla Ödünç, İYİ Parti Trabzon milletvekili Hüseyin Örs’ü yumruklayan Zafer Işık, Mustafa Esgin, Uludağ Alan Başkanlığı kanun teklifinin ilk imzacılarından avukat Hakan Çavuşoğlu ve avukat Vildan Yılmaz Gürel isimleri liste dışında kaldı. Çavuşoğlu ve Gürel’in isimleri, Hürriyet köylülerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’a kendilerine ait olan arazinin belediye tarafından satışa çıkarılması yönündeki şikayetlerini bildirmesiyle de kamuoyunda yer almıştı.

Birinci bölgede sırasıyla Eski İçişleri Bakanı Efkan Ala, Refik Özen, Ahmet Kılıç, Emine Yavuz Gözgeç, yeni isim Orhaneli’den Mustafa Yavuz Meclis’e girmesi olası isimlerden. İkinci bölgede ise ilk sırada Bursa’da yeni bir isim olan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Hadim Şirketler Grubu’nun kurucusu İnegöl’den Ayhan Salman, Keles’ten Avukat Osman Mesten, Emel Gözükara Durmaz, Muhammet Müfit Aydın, Mustafa Yıldırım Meclis’e girmesi beklenen isimlerden. 

Cumhur İttifakı’nın seçim çalışması Bakan Mustafa Varank’ın Togg ile şovuyla sürüyor. Varank, Ak Partili Bursa Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin gençlik merkezi, meydan, kavşak açılışı, toplu açılış törenlerinde ‘Kapadokya’ renkli Togg’uyla kendini gösteriyor. Bazen Efkan Ala bu açılışlara eşlik ediyor. Meclis’te imar yolunu açan Uludağ Alan Başkanlığı kanun teklifi dışında Bursa adına kanun teklifi veya yazılı soru önergesi bulunmayan Ak Parti, Bakan Varank ve Togg ile kentte karşılık buluyor. Sistemi Meşrulaştırma Kuramının açıklık getirdiği ‘Yaparsa Ak Parti yapar’ söyleminin zihinlere yerleşmesi nedeniyle beklenen ‘değişim rüzgârı’ Bursa’da istenilen seviyede gerçekleşmeyebilir.  

TEK İCRAATI VEKİL ANDI OLAN İSİM ALTINCI DÖNEMİNDE DE ADAY

Sinan Ateş cinayeti ve İYİ Parti’nin kentte görünür olması nedeniyle MHP, Bursa’da oy kaybedecek. Beş dönemdir Bursa milletvekili olan İsmet Büyükataman dışında adı çok duyulmayan MHP, bu seçimlerde iki milletvekilini de kaybedebilir. ‘Milletvekillerinin ant içmesi’ dışında Meclis’te hiçbir çalışması bulunmayan Büyükataman, 1’nci bölge 1’nci sıradan yeniden aday.

İYİ PARTİ’NİN EN ÇOK OY ALACAĞI İLLERDEN BİRİ BURSA

Millet İttifakı, bu seçimlerde hem cumhurbaşkanlığında hem de Meclis’te çoğunluğu almakta iddialı. 9 Nisan’da milletvekili adaylarının isimleri açıklandıktan sonra Millet İttifakı bileşenleri sahada kendilerini gösteriyorlar. Fakat İYİ Parti 1’nci bölge 1’nci sıra Selçuk Türkoğlu’nun dediği gibi, “Üniversite sınavına son gün çalışılmaz”.

Sendikal mücadeleden gelen eğitimci Türkoğlu, İYİ Parti Eğitim Politikaları Başkanı Sevinç Atabay, Hasan Toktaş, Akşener’in danışmanı İbrahim Alagöz isimleriyle güçlü adayları olan İYİ Parti’nin en çok oy alacağı illerden biri Bursa olacak. 2018’de 7 bin üyesi olan İYİ Parti’nin bu seçimlerde 25 binin üzerinde üyesi bulunuyor. Anketlere bakıldığında da yüzde 12,4 olan oyunu yüzde 16’lara çıkardığı görülüyor. İYİ Parti’nin mevcut vekil adayları Prof. Dr. İsmail Tatlıoğlu ve Ahmet Erozan’ın listede yer almamasını Türkoğlu, ilerleyen süreçte bakanlık ve bürokraside faydalı olacakları yönünde açıklıyor.

CHP’NİN ARTVİN’DEN BURSA’YA SEÇİM ÇALIŞMASI

Millet İttifakı’nın en büyük ortağı Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Bursa’daki Ak Parti’ye giden Artvinlilerin oyunu almanın önemini kavramış olmalı ki Artvin Belediye Başkanı Demirhan Elçin, Şavşat İlçe Belediye Başkanı Nihat Acar ve Ardanuç İlçe Belediye Başkanı Yıldırım Demir, Bursa’da dernek ziyaretlerinde ve seçim çalışmasında bulundu. CHP’nin her haneye dokunma çabası, Bursa Büyükşehir Belediye Başkan adayı Mustafa Bozbey’in uyarısıyla da anlaşılır oluyor: “Özellikle kadınları ve gençleri ikna edelim. Her yere ulaşıyoruz ama kadınlara ulaşma konusunda zafiyetimiz var.  Bu seçimin kaderini kadınların ve gençlerin belirleyeceğini unutmayalım.”

1. Bölgede CHP’nin oylarını arttıracak olan isim 1’nci sıra adayı Prof. Dr. Kayıhan Pala, partisinin 14 Mayıs’tan beklentisini, “Millet İttifakı’nın milletvekillerinin yarısından fazlasını alacağını söyleyebilirim. Beklentimiz 10’nun üzerinde vekilin çıkması” diyerek anlattı. Bu seçimde Prof. Dr. Lale Karabıyık, Prof. Dr. Yüksel Özkan, eczacı Erkan Aydın liste dışı kalan isimler. Özkan yerine Balkan göçmenlerinin oylarını Mestanlılar Derneği Başkanı Hasan Öztürk’ün toplaması bekleniyor. Dağ ilçelerinin vekili Aydın’a partisinin ilçe örgütlerinden “Seçimden sonra bir kez olsun uğramadı” tepkisi var. Avukat Nurhayat Altaca Kayışoğlu ve 2’nci bölge 3’ncü sıra adayı Orhan Sarıbal, vekilliğe devam edecek. 

ELEŞTİRİ OKLARI SAHADA GÖRÜNMEYEN ESKİ AK PARTİLİ İSME

CHP listesinin en çok eleştiri alan ismi, Gelecek Partisi’nden dahil olan Cemalettin Kani Torun. 25 ve 26. Dönemlerde Ak Parti’den Bursa milletvekilliği yapan Torun, vekilken de kendisine ait bir çalışması, yazılı soru önergesi olmadığı gibi, seçim çalışmalarında da sahada görünmüyor. Öte yandan 1. Bölge 3. Sıra adayı Saadet Partili Mehmet Atmaca, Bursa’yı karış karış geziyor, esnaf ziyaretlerinde bulunuyor. Eğer CHP burada oylarını arttırabilirse partinin eski İl Başkanı İsmet Karaca’yı ve Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Bursa Şube Başkanı Jülide Akköprü’yü de Meclis’e gönderebilir.

YEŞİL SOL PARTİ, BURSA’DA KÜSKÜNLERLE BARIŞMALI

Henüz iki bölgeye ayrılmadan 2015 yılında Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) Milletvekili Asiye Kolçak, Meclis’e girebilmişti. Bu seçimde Yeşil Sol Parti’de birleşen Emek ve Özgürlük İttifakı’nın en güçlü adayı 2. Bölgede HDP’nin Batman Milletvekili Necdet İpekyüz. Kadın ve çevre üzerine politikalarını sürdüren Yeşil Sol Parti’nin adayı İpekyüz, Bursa’da küskün olan seçmenle barışacaklarını “Kaybettiğimiz oyları AKP-MHP alıyordu. Biz bu dönem kentin ortağı olduğumuzu göstermeliyiz. Küsenler bize oy verdiklerinde, bizim alacağımız vekillik AKP ve MHP’den olacak” sözleriyle anlattı. 2018’de 2. Bölgede yüzde 6,7 oy oranına sahip olan Yeşil Sol Parti’nin vekil çıkarması için hanesine en az 30 bin oy daha katması gerekecek.

‘Dip dalga’ olarak görülen Türkiye İşçi Partisi (TİP), Bursa’da 2. Bölgede Yeşil Sol’a destek verirken, 1. Bölgede adaylarını tanıttı. Bursa seçmeninin sempatisini kazanan TİP’in en güçlü adayı 1. Sıra adayı Barış akademisyenlerinden Hakan Koçak. Koçak, kentin işçi ve emekçi kenti olduğu gerçeğiyle “Bursa’nın gerçek temsilcileri biziz” diyor. TİP, bu seçimde ilk kez kendi oy oranını görecek ama muhafazakâr ve sağ görüşün baskın olduğu Bursa’da şansı az görünüyor.

‘BURSA KALBİMDE YARADIR’

Bu seçimde ‘Ne olur?’ derseniz, belki Prof. Dr. Pala’nın dediği gibi “Oylarda patlama olacak. Sandıktan sürpriz çıkarsa şaşırmayın” olur, belki de bir belgeselcinin Bursa’nın bir köyünde karşılaştığı durum gibi olur. Çevre belgesi çekmek için köylülerle konuşan belgeselci, köylülerin iktidara yönelik şikayetlerini dinleyince umutlanır. Sonunda sorar, ‘Peki kime oy verecekseniz?’ ‘Kime olacak, tabi ki Erdoğan’a’ yanıtını alır. Bu seçimde Bursa sandıkları çekişmeli olur. Belki de Bursa’da seçimin sonucunu ‘kalbimde yaradır’ diyen Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 11 Mayıs'ta Gökdere'de yapacağı mitingi belirler.