Bursa’nın toprağında suyunda üç maymun oyunu

Kentte bu yıl ilk kez düzenlenen Bursa Tarım Şenliği’nde toprak ve su konuşuldu. Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan’ın konuşması ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in su konusundaki bir itirafı daha önemliydi.

Sorgun peyniri, siyez buğdayı, Bursa siyahi, Gemlik ve Mudanya zeytini gibi tarımsal ürün zenginliğine sahip olan bir kentte toprağın, tarım alanlarının nasıl hunharca yok edilerek tarımsız kalacağı, ‘Velhasıl’ sudan ibaretken susuz Bursa olarak anılan Bursa’nın suyunu nasıl hunharca tükettiği, kirlettiği gözler önünde aslında. Ama herkesin oynamaya devam ettiği üç maymun olmasa…

Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan

“İçler acısı” dedi Senih Yazgan tarım için. Nedenini, “Ne yazık ki son dönemlerde üretimden vazgeçmiş üretici gruplarının yer aldığı ve tarımı ihracat eden ülke olmaktan çıkıp ithal eden ülke konumuna gelen duruma geldik” sözleriyle açıkladı. İhracatçılar kan ağlıyor, üreticiler kan ağlıyor. “Bittik, tükendik. Ülkece tarım olarak bittik” diye devam etti. Mandalinanın dalındaki fiyatı 1 lira. Toplama işlemi 5 lira, ambalajı 10 lira. Pazara geliyor, 40-50 lira.

Tarımda vazgeçmiş bir üretici var. “Yeniden tarıma kazandırılması gereken tarım arazileri”nin olduğu her toplantıda söyleniyormuş. Bu üreticinin kazandırılması gerekiyor. Yazgan, “Aksi takdirde ülkemiz gerçekten ekonomik anlamda çökmüş bir ülkenin satın alma gücü de olmayacağına göre, üretmediği takdirde açlığa mahkûm bir toplum haline geleceğiz” diyor.

Bursa bir tarım kentiydi. Aynı zamanda tarlada üretileni sanayide işleyebilecek bir kent. Domatesin üretim yeri Karacabey. Zeytin Gemlik ile özdeşleşmiş. ‘Bursa şeftalisi’yle anılır. Kraliyet sofrasına giden Bursa inciridir. Hem ılıman iklim bitkilerini hem de soğuk iklim bitkilerini yetiştirebilen bir kentti. Yazgan, ekliyor; “Bu kentte dahi üreticimiz küsme noktasına gelmiştir.” Karacabey’de tonlarca karpuzunu, domatesini tarlada bıraktı üretici.

“Ben 63 yaşındayım ve hayatında her ortamda dönemleri yaşamış, siyasi olarak da yaşamış olan, bir birey olarak bu kadar kötü bir ülkenin tarım durumunu ilk defa ne yazık ki görüyorsunuz. Bundan kurtuluşun tek yolu çalışmak, üretmek, küsmemek ve bundan vazgeçmemekten geçiyor” diyor Yazgan. Bursa siyah incirinde 40 milyon dolarlık ihracatın gerçekleştirildiğini, siyah zeytinde 52 milyon dolar, yeşil zeytinde 7 milyon dolarlık ihracatla yaklaşık olarak 60 milyon dolarlık bir ihracata imza atıldığını da paylaştı.

‘BURSA’DA PARKLAR ARITILMIŞ SUYLA SULANIYOR’

Yazgan, tarımda damlama sulama sistemlerinin önemini de vurgulayarak su konusuna geçti:

“Bursa, Türkiye'nin her yerine içme suyu dağıtan bir kentken, ne yazık ki biz bu sene çeşmelerimizde suda kısıta gittik. Dünyada sadece bir ülke vardır ki rekreasyon alanlarını (piknik, oyun bahçesi, yeşil alanlar) arıtılmış suyla sulayan, yani içme suyu niteliği kazandırılmış suyla sulayan bir ülke var, o da Türkiye. Bundan ivedilikle yerel yönetim olarak vazgeçmemiz, bununla ilgili gerekli önlemleri almamız gerekiyor.”

Yazgan’ın konuşmasındaki son cümleler bütün konuşmasının özetiydi:

“Ben o nasırlı elleri defalarca öpmek istiyorum. Onlar olmazsa bu ülkede hiçbir şey olmaz. Ne İHA (insansız hava aracı) ne SİHA (silahlı insansız hava aracı). Bir başak tanesine ihtiyacı var bu ülkenin. Üretmek zorundayız, üretmek zorundayız.”

BOZBEY’DEN BİR SU İTİRAFI DAHA

Konuya Senih Yazgan değinmişken Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey de bir itiraf daha yapmak zorunda kaldı. Yıllardır park ve bahçeler Doğancı Barajı’ndan alınarak, Dobruca’daki tesiste arıtılan suyla sulanıyormuş, yani çeşmelerimize gelmesi gereken içme suyuyla. Bozbey, “İçme suyunu arıtma tesisinden geçirdiğimiz için belli bir işlemden geçiyor. Onunla toprağı, çimleri, ağaçları suluyoruz. Bu işlemden büyük çoğunlukla vazgeçtik. Yapmak zorundayız. Çünkü işlenmiş suyun maliyeti ile diğerinin maliyeti farklı. Doğrusuna yöneldik, tüm parklarımızda artık bu sisteme doğru geçeceğiz” dedi.

Şimdi yeraltından çekilen suyla park ve bahçeler sulanmaya başlanmış. Sulama için Devlet Su İşleri’nden kuyu açma izni istemişler. DSİ uzun süre izin vermemiş ama sonunda 3 su kuyusu izni verilmiş. Su kesintileri olduğu zaman halk tepki gösterdiği için, kesintiler yaklaşık bir ay sürmüştü, o dönemde sulama yapılmamış.

Doğru olan en kötü günler için saklanması gereken hazine değerindeki yeraltı su kaynaklarıyla parkları sulamak mı? Sonra ‘Bursa neden susuz kaldı?’ diye soruyoruz ya. İşte Bursa, korunması gereken hazine değerindeki varlıkların doğru yapıldığı yanılgısıyla tüketilmesinden dolayı, susuz kaldı.

Yapmayın Efendiler! Bursa’nın 300-400 metreye kadar çekilmiş yeraltı suyuna bu kötülükleri yapmayın. Yeraltı suyunu tüketenlere ortak olmayın! Tüketenleri, kirletenleri engelleyin. Engelleyemiyorsanız dediğiniz gibi kamuoyuna ifşa edin.

Bozbey konuşmasının devamında sulamada ilerleyen günlerde gri suyun (kanalizasyon hariç evsel olarak üretilen atık su) kullanılacağından da bahsetti. “Gri su uygulamalarının yaşamın bir parçası haline gelmesi gerekiyor. Atık suların tekrar kullanma suyunda ya da bahçe sulamasında kullanımını gerçekleştirmek zorundayız” cümleleri şimdi değilse bile ilerleyen günlerde doğru bir uygulamaya yöneleceğini gösteriyor. Gri su uygulamasına kadar hiç olmazsa yağmur suyunun depolanarak sulama suyunda kullanılması sağlanamaz mı?

“İyi planlayamadık. Marmara’ya 30 milyon nüfusu yığdık. Sanayiyi buraya getirdik, tarım topraklarını ortadan kaldırdık. Hem toprağı kirlettik, tarım alanlarını kirlettik, aynı zamanda havayı kirlettik” diye devam etti Başkan Bozbey. Tarlaların üçüncü şahıslar tarafından başka amaçlarla alındığını, bekletildiğini söyledi. ‘İmar gelsin’ beklentisi... “Bursa, ovasını böyle kaybetmedi mi? Bursa ovası, toprak kalitesi açısından Türkiye’deki en verimli ovalardan bir tanesiydi.” Bozbey, “Toprağımıza sahip çıkalım” çağrısını da yapıyor bütün kesimlere.

Girin şimdi, arayın internette Kestel, İnegöl, Yenişehir köylerindeki tarım alanları ilanlarının nasıl satışa sunulduğunu. Sanayi gelecek, Megakentler kurulacak, arsalarınız değerlenecek. Bursa ovasını kaybetti, şimdi dağlarına sıra geldi. Bursa dağlarını kaybediyor, duyan, gören, konuşan var mı?

TIKLAYINIZ ... Gri su nedir?