Bozbey yüreğimize su serpti

Evliya Çelebi bugün Bursa'ya gelse, barajların kuruduğunu, derelerin akmadığını, azıcık akan suyun da kirli olduğunu, İznik Gölü'nün suyunun çekildiğini görseydi nasıl bir yorum yapardı acaba?

Oysa dört yüzyıl önce Bursa’ya geldiğinde, özetle “velhasıl Bursa sudan ibarettir” diye anlatmıştı.

Evet dünya değişti, iklim değişti, sanayileşme oldu, doğal olarak nüfus da arttı, kaynaklar yetmemeye başladı ancak önlem alınamaz mıydı? On yıllardır, Tabip Odası ve Bursa Su Kolektifi başta olmak üzere, çeşitli sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri “Bursa’nın suyu tükeniyor, önlem alınmazsa Bursa suya hasret kalacak” diye feryat ederken, bizim yöneticiler ecdatlarının cümlesine sığınarak, “Bursa sudan ibaret” deyip es geçtiler. Önlem almak yerine, Bursa’nın tatlı suyunu ambalajlayarak sattılar. Suyun yüzde dördü böyle kullanılırken, sanayi atıklarıyla kirlenen dereleri gözden çıkardılar. Yer altındaki suları halkın kullanımına açmak yerine, sanayicilerin denetimsiz kullanımına sundular. O da yetmedi barajlardaki suları, doğru düzgün yönlendiremediler.

Evet, şu an Bursa’da su sorunu var, akşamları hastaneler hariç, evlerde, işyerlerinde su kesintisi yapılıyor. İki dönem büyükşehiri yöneten AKP’li eski belediye başkanı Alinur Aktaş, kendi sorumsuzluğunu, 1.5 yıl önce görevi devralan Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’e yıkmaya çalışıyor. Sosyal medya hesaplarında videolar yayınlayarak yeni başkanı, beceriksizlikle suçluyor. Sorgulama yetisinden uzak Ali Nurcular da, “Gülümseyin, Bursa’nın suyunu kuruttunuz” diye cevap yazıyor.

Bursa’nın suyunun yaklaşık bir yılda tükenmeyeceğini biliyor olmamıza rağmen yine de “acaba” derken, geçtiğimiz günlerde, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Doğancı Barajı’nda bir basın toplantısı yaparak bu noktaya nasıl gelindiğini belgelerle açıkladı.

Bozbey “Bugün yaşanan su sorunu, bilim insanlarının ‘kuraklık kapıda, önlem alın’ çağrılarına kulak asmayan, altyapıya yeterli yatırımı yapmayan, Bursa’nın geleceğini umursamayan, günü kurtarmaktan ötesini düşünmeyen, projeleri kağıt üzerinde bırakıp uygulamaya geçirmeyen, önceki yönetimlerin eseridir. Şimdi herkes ‘neden sular kesiliyor?’ diye soruyor. Cevap açık. Çünkü önceki yönetimler bilim insanlarının önerileri doğrultusunda gerekli yatırımları yapmadı ve gerekli önlemleri almadılar. Neredeyse çeyrek asırdır büyük bir vurdumduymazlıkla, Bursa’yı susuzluk sorunu ile yüz yüze bıraktılar. Yıllardır beklenen Çınarcık Barajı isale hattı da aynı hatalı anlayışın ihmaliyle yapılamadı. Gerçekten onların bu konularla ilgili söz söylemeye yüzleri ve hakları yok” dedi.

Mustafa Bozbey, “Çınarcık Barajı mevcut içme suyu entegrasyonunu sağlayacak projenin, 2015 yılı yatırım programına alındığı, DSİ 1. Bölge Müdürü’nün imzası ile BUSKİ’ye bildirilmiş. Yine 23 Haziran 2017 tarihinde ise DSİ ile BUSKİ arasında Çınarcık Barajı ana isale hatları arıtma tesisinin yapımını da içeren protokol imzalanmış. Ancak 2021 yılında bu protokol iptal edilmiş. Bu protokol iptal edilmeseydi, DSİ tarafından yapılsaydı, projenin toplam bedeli 15 yıl içinde TL bazlı olarak BUSKİ tarafından ödenecekti. Bu proje için BUSKİ 155 milyon euro kredi alarak borçlanmış ama işe başlanmamış. O zaman başlansaydı, hem Bursa, Çınarcık Barajı suyuna çok daha erken kavuşacak hem de BUSKİ borç batağına saplanmayacaktı. Bunların sorumlusu önceki yönetimdir” diye konuştu.

Başkan Bozbey, göreve geldiği Nisan 2024’ten bu yana Çınarcık Arıtma Tesisinde yüzde 5'i yapılan projenin ilerleme seviyesini şuan yüzde 63, inşaat kısmının ise, yüzde 90 olduğunu sözlerine ekledi.

Mevcut durumun, "Suyumuz tükendi" anlamına gelmiyor, kimsenin endişelenmesine gerek olmadığını söyleyen Başkan Mustafa Bozbey, “DSİ’nin önerdiği kotun altındaki su da kullanılabilir durumda ve ihtiyaca göre bu su sistemimize dâhil ediliyor. Belirlenen kotun altındaki su ise rezerv kottur. Bu süreçte Bursa’ya günlük ortalama 430 bin metreküp su veriyoruz. Bu suyun 90 bin metreküpü kuraklığın getireceği bu günleri düşünerek yaptığımız, Çınarcık Barajı by-pass hattından, 175 bin metreküpü yeraltı kuyularından, 35 bin metreküpü ise kaynak sularından sağlanıyor" dedi.

İhtiyacın yüzde 70’ine denk gelen 300 bin metreküp suyu alternatif kaynaklardan sağladıklarını belirten Başkan Mustafa Bozbey, "Nilüfer Barajı’ndan pompalarla günde 25 bin metreküp su ile Doğancı Barajı’nın beslendiğini yine Nilüfer Barajı’ndan cazibe ile günde 45 bin metreküp daha ilave suyun akıtıldığını, Bursamızın ihtiyacı olan toplamda 370 bin metreküp suyu böyle karşılarken, kalan 70 bin metreküpü de Doğancı’daki su alma kotu altındaki bölümden pompa ile arıtma tesisine aktarıyoruz. Çünkü Doğancı Barajı’nda kotun altında yaklaşık 8,5 milyon metreküplük suyumuz var. Kurduğumuz sallı pompalar sayesinde arıtma tesislerimize aktarılıyor. Kısacası; Bursa Büyükşehir Belediyesi BUSKİ olarak akılla, planla ve alınan yerinde önlemlerle, su teminini sürdürüyoruz” dedi.

Başkan Bozbey, toplantıda yaptığı açıklamada, özetle 52 yeni su kuyusu açtıklarını, göletlerin açılıp Doğancı ve Nİlüfer’e suyun gelmesini sağladıklarını, yüzde 70’i tarım alanlarında kullanılan suyun, bilinçsiz kullanımının önüne geçmek için, çiftçilerle birlikte eğitim ve planlama süreçleri yürüttüklerini, damla sulama borularını ücretsiz dağıtarak çiftçiye destek verdiklerini söyledi... Bursa’nın suyunun yüzde 15 inin sanayide kullanıldığını, kurulacak yeni sanayi bölgeleri ile bu yükün daha fazla artacağını ve planlamaları buna göre yaptıklarını belirtti.

Bursa’nın içme ve kullanma suyunun yüzde 4’ünün kullanıldığı 32 adet Paketlenmiş su tesislerinin, kaynaklarını yönetme yetkisinin, bu yılın Mayıs ayında, belediyeden alınarak, Valilik bünyesindeki Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına devredildiğini belirtti.

Mustafa Bozbey, “Bursamızın suyunun her damlası bizim için kıymetlidir.” diyerek, kayıp kaçak suların, çözümü için de çalıştıklarını, örneğin İnegöl’de kaçak oranının yüzde 55’ler seviyesinde olduğunu, içme suyu hatlarını değiştirdiklerini ve İnegöllüleri hem astbestli su borularından kurtardıklarını, hem de kayıp oranını düşürdüklerini belirtti. "Bursamıza yakışmayan bu günlerin sorumlusunun geçmiş 20 yılın ihmalkar, vurdumduymaz, bilimden uzak aklın, bize bıraktığı bu kötü mirası kabul etmeyeceğiz" diyen Bozbey, su meselesine siyaset değil, hayat meselesi olarak baktığını, sadece bugünkü krizi yönetmiyor,geleceğin su kültürünü de inşa ettiklerini, örneğin tüm konut projelerinde gri su kullanım sistemlerini zorunlu hale getireceklerini, park ve bahçelerde de gri su uygulamasını başlattıklarını sözlerine ekledi.

Sadece Bursa'yı değil, bütün dünyayı etkileyen büyük bir kuraklık krizi olduğunu, bunun için de su kaynaklarımızı koruyacak ve güçlendirecek önemli adımların atıldığını duymak, yüreğimize su serpti. Bursa Su Kolektifi adına yıllardır uyarılarda bulunan, Bursa Tabip Odası eski başkanı ve CHP Bursa Milletvekili Prof. Dr. Kayıhan Pala’nın ve geçmiş dönem DSİ Bölge Müdürü ve Bursa’nın efsane Büyükşehir Belediye Başkanı Erdem Saker'i toplantıda görmek, kronikleşen su sorunun bilimsel yollarla, entegre bir şekilde çözülebileceğine dair inancımızı artırdı.