Aşı-lamayan sorun!

Türkiye'nin aşı haritasında 11 il dışında masmavi bir görüntü karşılıyor artık bizi ama diğer taraftan açıklanan günlük vaka sayılarında bir azalma görülmüyor. Bugüne kadar yaklaşık 105 milyon doz aşı yapılmasına karşın açıklanan günlük verilerde test sayısı 350 bin vaka sayısı ise 25-30 bin arasında seyretmeye devam ediyor. Bu sonuçlar haliyle insanların aklında bazı soru işaretleri doğmasına neden oluyor.

Aşı yapılmış kişi oranı yüzde 70'ler seviyesine gelince pandemi bitmeyecek miydi?

Geçen yıl aşı olmadığı halde daha az vaka sayısı açıklanıyordu, acaba aşı etkisiz mi?

Aşı aslında büyük bir oyunun parçası mı?

Alt alta sıralanabilecek daha bir çok soru var insanların kafasında ve bu sorulara defaten bir çok yetkili cevap verdi ancak idrak veya güven sorunu olanlar için belki tekrar etmekte fayda var.

Hem Sinovac hem de BionTech aşılarının üreticileri tarafından açıklanan verilerde ilk günden bu yana aşının virüsün bulaş etkisini azaltmaktaki etkinliğinin çok sınırlı olduğu, esas etkinin virüs bulaşanların hastalığı ağır geçirip geçirmemesinde olduğu belirtildi.

Nitekim geçen yıl bu zamanlarda yapılan test sayısının neredeyse 3 katı test yapılıyor. 17 Eylül 2020'de yapılan test sayısı 112 bin iken 16 Eylül 2021'de test sayısı 343 bin. Sağlık Bakanlığının geçen yıl aynı zamanlarda vaka sayısı yerine hasta sayısını açıklaması nedeniyle vaka sayılarında bir kıyaslama yapamıyoruz. Mesela geçen yıl aynı gün açıklanan hasta sayısı 1771 kişiydi.

Daha fazla test demek daha fazla vakayı tespit etmek demek. Mart 2021'de 28 bin vakayı sadece 220 bin test yaparak tespit etmişiz. Yani aşının yaygınlaşmadığı dönemde daha az teste rağmen aynı sayıda vaka bulmuşuz demek ki, vaka sayısı çok daha yoğundu. Tabi o zamandan bu zamana değişen bir başka önemli durum varyantların varlığı. Delta varyantı bugün ülkemizde de hakim varyant haline geldi ve bilim insanları delta varyantının çok daha hızlı yayıldığını açıklamışlardı. Bu hızlı bulaş ve yayılma nedeniyle 2 doz Sinovac aşısı ile oluşan antikor seviyeleri yetersiz kaldı. 3. doz Sinovac aşısını olmayan veya 2 doz Sinovac sonrası BionTech aşısı olmayan kişi bu nedenle aşısız gibi kabul edilmek zorunda kalındı. Geçmiş yazılarımda Bakanlığın Sinovac tercihini doğru bulduğumu ben de ifade etmiştim ama daha sonra tespit edilen varyantlar Bakanlığın aldığı kararın hatalı gibi görünmesine neden oldu. Oysa o dönemin şartlarında kararın doğru olduğu konusunda fikirlerim hala değişmedi.

Açıklanan vaka sayılarının çokluğuna rağmen hastanelerde doluluk oranları beklenenin altında. Bunu hizmet verdiğimiz hastanemizde de gözlemleyebiliyoruz. Daha az vaka sayılarının olduğu zamanlarda insanların yatacak yer bulamadığı, 112 Acil'in yoğun bakıma yatırmak için yüzlerce hastayı sıraya koyduğu zamanlar çok uzak değil. Üstelik yatarak tedavi gören hastaların radyolojik tetkiklerinde de aşılılar ile aşısızlar arasındaki fark kolaylıkla görülebiliyor. Bu anlamda aşının yapması gereken görevi yerine getirdiğini söyleyebiliriz.

Değinilmesi gereken bir başka nokta ise aşı olanların "artık hasta olmam olsam da ağır geçirmem" düşüncesinin verdiği rahatlıkla izolasyon kurallarını daha rahat çiğniyor olması. Delta varyantının yanında bu rahatlığın verdiği korunmasız hal nedeni ile vaka sayıları hızla arttı ve azalmıyor.

Eğer tüm insanlarımız aşılanmış olsa herkes virüse yakalansa bile grip gibi çok hafif geçirse bu hastalık bu kadar gündemimizde kalır mıydı?

Elbette ki hayır.

Esas konu da tam olarak bu zaten. Ölüm oranınız düşükse, çok sayıda hastanın hastanede yatarak tedavi görmesi gerekmiyorsa, sağlık sistemini zorlayan ya da tehdit eden bir unsur yoksa o zaman hastalık sıradan bir hastalık haline gelmiş demektir. İşte herkesin aşılanmasını bu nedenle istiyoruz.

BioNTech aşısı olanlar maymuna dönmüyor! Bu konuda içiniz rahat olsun. Aşı olanlar ile aşı olmayanlar arasında kanama ve pıhtılaşma faktörleri açısında anlamlı bir fark olmadığı hususunda çok geniş kitlelerle yapılan araştırmalarla gösterildi. Yakın bir arkadaşım aşı oldu sonra başına şu geldi bu geldi söylemleri bilimsel temelden uzak açıklamalar. Benim de çevremde aşı olmayan ama zatürre olan, felç geçiren, sakat kalan ve ölen çok insan var. Bu söylemler bilim insanları tarafından karşılaştırmalı olarak deneylerle ve istatistiksel olarak anlamlı kabul edildiğinde önem taşımaktadır. İki doz  BioNTech olduğunda başına bir problem geleceğine inananlar üç doz Sinovac olsunlar ama lütfen aşı olsunlar.

Bilimin ışığından ayrılmayalım. Evet tarih boyunca bilim insanlarının söylemiş olduğu her şey bugün geçerli değil ama bilimin geldiği nokta bu kadar ileriyken, tarihin hiçbir döneminde sahip olmadığımız kadar çok doğru bilgiye sahipken, somut olarak ortaya konulabilen bir veriyi bir fısıltıya veya bir komplo teorisine tercih etmek bu kadar zor olmamalı.