Ölüm aylığı için Bulgaristan çalışmalarını borçlanabilirsiniz

Bulgaristan'daki çalışmaların Türkiye'de borçlanılmasına imkan sağlayan düzenlemelere rağmen bu düzenlemelerden yararlanamayan iki önemli kesimin mağduriyetleri hala devam ediyor. Zorunlu göçle gelmeyenler ve eşinden ölüm aylığı almak için yurtdışı borçlanması yapamayanlara yardımcı olacak bazı bilgileri paylaşmak istiyorum.

Hatırlanacağı üzere, yaklaşık 30 yıl önce Bulgaristan'da yaşayan soydaşlarımız, Bulgaristan Türklerine karşı yürütülen baskı ve göçe zorlama politikası yüzünden, ülkemize sığınmak zorunda kalmıştı.

Evlerini, yerlerini, yurtlarını ve bazen en yakınlarını bırakarak ülkemize gelen soydaşlarımıza devletimiz ve milletimiz kucak  açarak elinden gelen yardımı sağlamıştı.

Bulgaristan'dan zorunlu göçle ülkemize gelen bu soydaşlarımız daha sonra 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk Cumhuriyeti vatandaşlığına  alındılar.

Zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçen soydaşlarımız her yaş grubundan oldukları için, Bulgaristan vatandaşı olarak orada geçen sosyal güvenlik hizmetlerini de bırakarak gelmişlerdi. Belirli bir yaşın üzerinde olanların ise ülkemizdeki emeklilik şartlarını yerine getirmesi çok zor olmuştur.

Vatandaşlarımız Bulgaristan'da geçen hizmetlerini borçlanmak için önce SSK'ya buradan sonuç alamayınca yargıya başvurmuş ama buradan da sonuç alamamışlardır.

Bu durum zaman zaman TBMM''de de gündeme gelmiş ve son olarak Bulgaristan göçmeni vatandaşlarımızın yıllardan beri bekledikleri yasal değişiklik 5754 sayılı Kanunun 79. maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6. maddede ile kısmen çözümlenmiştir.

Borçlanmanın Esasları:

3201 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesinde ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamamış ülkelerden (Bulgaristan) 01.01.1989 tarihinden 08.05.2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi olanlar daha sonra Türk Vatandaşlığına geçenlerin önceden bulundukları ülkede geçen çalışma sürelerini ya da hizmetlerini borçlanma yolu ile değerlendirilmesi imkanı sağlanmıştır.

Borçlanma Hakkından Yararlanabilmek İçin Aranan Şartlar:

1-) Zorunlu göçe tabi tutulmuş olmak zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olmak

2-) Türkiye'de ikamet etmek ve geldiği ülkedeki çalışmaları belgelendirmek

3-) 2022 sayılı Kanun dahil Türkiye'de sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamak

Zorunlu Göç İfadesi Kimler İçin Kullanılmıştır:

5754 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile Bulgaristan'dan 1/1/1989 - 8/5/2008 tarihleri arasında zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize gelenlere, borçlanmanın genel kuralının aksine Bulgaristan'da o ülke vatandaşı iken geçirdikleri çalışma süreleri için borçlanma hakkı tanınmıştır. Ülkemize gelen soydaşlarımızın iskanı ile ilgili kanunlarda (2510 veya 5543 sayılı Kanunlar) sadece Bulgaristan'dan gelenler için "zorunlu göç" ifadesi kullanıldığından, yalnızca zorunlu göç nedeniyle bu ülkeden gelen vatandaşlarımız söz konusu düzenleme ile öngörülen borçlanma hakkından yararlandırılacaktır.

Başvuru Esnasında İstenilen Belgeler:

1-) Bulgaristan'da Resmi Kuruluşlardan temin edilen ve Türkiye'de yeminli tercüme bürolarınca çevirisi yapılmış hizmet belgesi.( ТРУДОВА КНИЖКА / ÇALIŞMA KARNESİ, ÇALIŞMA CÜZDANI vb.)

a) Hizmet belgesi ile Türkiye'deki nüfus kayıtlarında ad ve soyad yönünden farklılık bulunması halinde isim değişikliğini gösteren Nüfus Müdürlüğünden onaylı belge (İsim Denklik Belgesi)

b) Hizmet belgesindeki doğum tarihi ile Türkiye'de kayıtlı doğum tarihinde farklılık bulunması halinde geçerli doğum tarihine dair Mahkeme kararı veya Nüfus Müdürlüğü yazısı

2-) Kimlik Paylaşım Sisteminde kaydı bulunmayanlar için muhtarlıktan ikametgâh belgesi

Zorunlu Göçle Getirilen Borçlanma Hakkından Yararlanamayacak Olanlar:

1- 2022 sayılı Kanun dahil sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık alıp alanlar

2- Malullük aylığı bağlatacaklar

3- Ölüm aylığı bağlanmasında hak sahipleri bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmaz. Bulgaristan'da geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepleri de kabul edilmez

Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilir.

Kanunun geçici 6'ncı maddesinde borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulduğunda bu süreleri borçlanmak isteyenlerin talepleri de kabul edilmemektedir.

Ölüm Aylığında Bulgaristan Çalışmaları Mahkeme Kararı İle Borçlanılabilir

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) zorunlu göçle gelip vefat eden kişinin Bulgaristan'da geçen çalışmalarının Türk vatandaşı hak sahiplerince borçlanılmak istenilmesi durumunda hak sahiplerinin borçlanma başvurularını ''3201 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesi uyarınca zorunlu göçe tabi tutulanların sadece yaşlılık aylığı talebi halinde borçlanma hakkı bulunduğu, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında borçlanılan sürelerin dikkate alınmayacağı '' hükmünü gerekçe göstererek red etmektedir.

Konu yargıya taşındığında, 3201 sayılı Kanun'un Geçici 6. Maddesinin kişinin kendi başvurusu halini düzenlediği bu nedenle yaşlılık aylığı ibaresine yer verildiği bunun aksine bir yorumun ise sosyal güvenlik hakkını hak sahipleri yönünden ortadan kaldıracak ve hakkın özünü yok edecek bir durum yaratacağından hak sahiplerinin vefat edenin Bulgaristan sürelerini borçlanabileceğine karar vermektedir.

Muhacir Kağıdı Olanlar Turist Olarak Vatandaşlığa Alınsa da Mahkeme Kararı İle Borçlanabilir

SGK Bulgaristan'da geçen çalışma sürelerini borçlanma talebinde bulunan vatandaşlarımızın borçlanma hakkı olup olmadıklarını belirlerken öncelikle nüfus kayıt örneklerine bakmaktadır. Nüfus kayıt örneklerinde zorunlu göçle geldiklerine dair kanun numaralarına sahip olanların borçlanma başvurularını kabul etmekte diğerlerinin taleplerini ise reddetmektedir.

Oysa bir kısım vatandaşımız aslında Türkiye'ye zorunlu göçe tabi tutulması nedeniyle gelmiş muhacir belgesini almış fakat vatandaşlık işlemleri devam ederken Bulgaristan'a geri dönmek zorunda kalmıştır. Bunlar daha sonra Türkiye'ye gelerek vatandaş olmak istediklerinde ise zorunlu göç kapsamında değerlendirilmemişlerdir.

İşte bu durumda olanlar Bulgaristan'da geçen çalışma sürelerinin borçlanılmasında aranan diğer şartları da yerine getirmek kaydıyla zorunlu göçe tabi olarak vatandaşlığa alınmamış olsalar bile mahkeme kararı ile yurtdışı borçlanma haklarını kazanabilirler.

Son olarak saydığımız bu durumların dışında kalan, vize almak için her türlü girişimi yaptığı halde alamayan, bu nedenle de kaçak ya da turist olarak Türkiye'ye gelip vatandaşlığa alınan soydaşlarımızın da Bulgaristan'daki sürelerini borçlanabilmesi için gerekli yasal düzenlemenin yapılarak, bu mağduriyetlerinin giderilmesi için biz de Dünya Emeklilik Merkezi olarak elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.

Bulgaristan'da geçen çalışma sürelerini borçlanma talepleri red edilen vatandaşlarımız dava yoluyla bu süreleri borçlanma hakkına sahip olup olmadıklarını hakkında ücretsiz olarak Dünya Emeklilik Merkezi'nin +90 545-279 29 68, +90 224-888 00 70 nolu telefonları ile +90 507 100 60 89 WhatsApp danışma hattından bilgi alabilirler.