Evde bakıma muhtaç yaşlı nüfusumuza yalın bakış

Yaşlılık, insan vücudunun tüm sistemlerini etkileyen, geri dönüşü olmayan, sağlıklı geçirilmesi için yol ve yöntemleri olan, doğum ile başlayan olağan bir süreçtir.

Son yıllarda dünyada ve ülkemizde yaşlı nüfusun giderek arttığı bilinen bir gerçektir. Sağlık Bakanlığı’nın 2017 verilerine göre Türkiye nüfusunun 78 milyon olduğu ülkemizde 300 binin üzerinde evde takipli hastamız olduğu ve çoğunun yaşlı olduğu bildirilmiştir. Takipsiz olanları da düşünecek olursak konu ülkemiz için önemli bir sağlık ve sosyal problemdir. Bu yüzden yaşlı gruba özgü sorunlar ve bu sorunlarla başa çıkmak güncel sağlık konusu haline gelmiştir. Tam bu noktada risk yaşamadan önceden riskleri belirleyip üstesinden gelmek yalın bakışın temelidir.

Güncel konulardan biri de yaşlıların evde bakımı konusudur. Yapılan çalışmalar, yaşlıların kendi ev ortamlarında kalmayı ve bakım almayı tercih ettiklerini göstermektedir. Hatta yaşlıların, hasta olmasa dahi sağlıklı iken de kendi evlerinde yaşamayı tercih ettikleri gözlemlenmektedir. Bu nedenle yaşlıların evde bakımı giderek önem kazanmaktadır. Modeli ve nasıl yapılanması gerektiği, ekip ve ekipman yönünden nasıl olması gerektiği konusuna kafa yorulmalıdır. Yani iş başa geldiğinde değil, önceden önlem almak yalın bakış açısıyla akılcı olur.

Evde bakım; kendi ev ortamında bakım almayı isteyen fakat yakınları tarafından verilemeyen sağlık, ekonomik ve sosyal hizmetler gibi pek çok alanı içeren ve bu alanlarda çalışan meslek grupları tarafından sunulan hizmetlerdir. Ülkemizde yaşlıların evde bakım kavramı giderek yerini bulmaktadır, ancak çok yeterli olduğu söylenemez. Bu nedenle bu konuya yönelik yeterli bir yapılanma şarttır.

Gelişmiş ülkelerde yaşlıların evde bakım konusunda yeterli bir yapılanma olmasına rağmen pek çok sorun yaşandığı görülmektedir. Yaşlı nüfusun giderek arttığı ülkemizde kadınların çalışma hayatları, çekirdek aile yapısı, ev koşullarının uygunsuzluğu, ekonomik sorunlar gibi nedenlerle yaşlıların evde bakımı zorlaşmıştır. Diğer taraftan bu tür hastaların hastanelerde bakım ve tedavileri uzun süreli olacağından hastane yataklarını işgal sorununu beraberinde getirmektedir. Bu konular dikkate alındığında evde yaşlı bakıma yönelik çalışmalara daha fazla önem verilmesi gerektiği yalın bakışla inkar edilemez. Hastanelerin evde yaşlı bakım kapsamında; iç hastalıkları uzmanı (mümkünse geriatri konusunda deneyimli uzman) liderliğinde hemşire, fizyoterapist ve sosyal hizmet uzmanı ekibinin kurulması ve hizmet vermesi, periyodik muayene, bakım ve tedavilerinin evde düzenlenmesi; hem aile hem ülke açısından memnuniyet, ekonomi ve sağlıklı yaşam için faydalı olacaktır. Bu kazanımlar yalın bakış ile örtüşmektedir.

Yaşlı nüfusta bilindiği üzere kronik hastalıklar (Diabetus Mellitus, akciğerin obstrüktif hastalıkları, Parkinson, Alzheimer, aterosklerotik koroner kalp hastalığı vb.) mevcuttur.

Evde yaşlı bakımında dikkate alınacak unsurları şöyle sıralayabiliriz:

1- Hasta ve yakınlarının eğitimi doğru tedavi ve bakım açısından mutlaka yerine getirilmesi gereken hizmettir.

2- Tedavi ve bakımın evde bakım veren ekip tarafından takibi ve dokümantasyonu önemlidir.

3- Mevcutsa bilişim teknolojilerini kullanmak ve onlardan yararlanmak yerinde olacaktır.

Lüks gibi görünse de yaşlılara yönelik evde bakım konusunda bilgi, iş süreçleri, kalite yönetimi, akreditasyon süreçleri ve teknolojik uygulamaların, teknoloji ile büyüyen yeni neslin yaşlılık yaşamlarında kaçınılmaz olacağı göz ardı edilmemelidir.

Bu nedenle yaşlı evde bakım konusunda yeni düzenlemelere hala ihtiyaç vardır.

Sağlıklı yaş almak ve sağlıklı yaşlılık geçirmek herkesin sosyal hakkıdır.