Salgında kira artışlarında domino etkisi var

PELİN AKDEMİR / BURSAPORT

Pandemi nedeniyle üretimin azalması, ekonomik kriz, alım gücünün düşmesi, inşaat maliyetlerinin artması, denetimsizlik, konut kredilerinin yüksek olması, Orta Doğu ülkelerinden sığınmacı akını, mülk sahiplerinin 'fırsatçılık' anlayışı, domino taşı gibi ülke genelinde kira artışlarına sebep olan unsurlar. Bursa da bunlardan etkilenen bir şehir. Merkez ilçeler Osmangazi, Nilüfer ve Yıldırım'da ağırlıklı olmakla birlikte bütün ilçelerde kira fiyatlarında artış gözlendi. Her bölgede gecekondu tarzı bin liraya kiralık daireler bulunsa da Osmangazi'de 7 bin lira, Yıldırım'da 5 bin lira, Nilüfer'de 10 bin liraya varan kira rakamları mevcut. Keles, Harmancık, Büyükorhan gibi dağ ilçelerinde ise, merkez ilçeler kadar olmasa da belli bir artış var.

"Pandeminin etkisini şu an derinden yaşıyoruz" cümlesiyle söze başlayan Bursa Emlak Müşavirleri Odası (BEMO) Başkanı Erdal Çelebi, iki yıldır tüm sektörlerde olduğu gibi gayrimenkul sektörünün de geriye gittiğini söyledi. Bunun sebebini pandemi sürecine ve ekonomik olarak yaşanan sıkıntılara bağlayan Çelebi, "Tüm dünyada imalatların kısmen durması, ülkemizde de bazı imalatların durması ve kurun yükselmesi, inşaat maliyetlerini yükseltti. Bu da gayrimenkul satış rakamının yukarıya çıkmasına sebep oldu" dedi.

Bursa Emlak Müşavirleri Odası (BEMO) Başkanı Erdal Çelebi

'2 BİN LİRALIK DAİRE FİYATLARI 4 BİN LİRAYA ÇIKIYOR'

Çelebi, daire fiyatlarının yükselmesinde iki tehlikeye işaret etti: Mal sahiplerinin eski kiracılarını evden çıkmaları yönünde tetiklemesi ve asgari ücretle çalışan insanların 2 bin 500 lira civarında kira ödemek zorunda kalması. 2019 yılındaki fiyatlarla bugünü karşılaştıran Çelebi, "2 bin liralık daire fiyatlarının şu an 4 bin liraya, bin liralık fiyatlarınsa bin 800, 2 bin liralara çıktığını görmekteyiz. Üniversite öğrencilerinin yoğun olarak kaldığı Görükle'de ise öğrencinin kalabileceği dairelerin minimum bin 500 liradan 3 bin 500 liraya kadar çıktığının da altını çizmek istiyorum" diye konuştu.

'GAYRİMENKULLERİN KISITLI OLMASI ARTIŞA SEBEP OLDU'

Fiyat artışlarında domino taşı etkisinin olduğunu vurgulayan Çelebi, mal sahiplerinin verilen kiralara bakarak, kendi evlerinin kiralarını arttırdığını belirtti. Kentsel dönüşümün de etkilediğini belirten Çelebi, beş bin ailenin evlerinin yapılmasını beklediğini söyledi. "Parası olanın yatırım yaptığı bir dönem yaşıyoruz" diyen Çelebi, şöyle devam etti:

"Esas problem, üretilen konut sayısıyla mülteci dediğimiz dışarıdan gelen vatandaşlar ve içerdeki nüfus artışına baktığınız zaman inşaat sektörü ekside. Kredi faizlerinin çok yüksek olması sebebiyle konut satışları da nakit olarak yapılıyor. Bizim daha çok Arap pazarımız var. Kuveyt, Filistin, Dubaili yatırımcılar, gelebildikleri kadarıyla yatırım yapıyorlar. Kendi dağ köylerinden, ilçelerinden, dışardan, mültecilerden gelen bir göç yoğunluğu var. Bölgedeki gayrimenkullerin kısıtlı olması, kira artışlarına sebep oldu."

'PANDEMİ, EKONOMİK KRİZİ DAHA İYİ ANLAMAMIZI SAĞLADI'

Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz, kira artışlarını, son 3 yıldır satılan konutların yerine yeterli yeni konut üretilememesine, tüketicinin alım gücünün düşük olmasına bağladı.

 "Alt gelir gruplarında, açlık ve yoksulluk sınırında yaşayan tüketicilerimizin kış hazırlığını dahi yapamadığını gördüm" diyen Yılmaz, ülkenin 3 temel sorununun gelir dağılımındaki adaletsizlik, denetimsizlik ve eğitimsizlik olduğunu aktardı. Haksız fiyat uygulamalarına karşı piyasanın denetlenmesi gerektiğine vurgu yapan Yılmaz, "Piyasa denetimini aşan, yanlış politikalardan kaynaklanan bir kangren sorundur. Pandemi, bardağı taşıran son damla oldu. Pandemi, ekonomik kriz içerisinde olduğumuzu daha iyi anlamamızı sağladı. Temel sorunumuz üretimsizlik" diye konuştu. Yılmaz, müteahhitlerin maliyet sorunu olduğunu fakat ürettikleri malı maliyetinin iki katına satmalarının haksızlık olduğunu dile getirdi. Yılmaz, üniversite öğrencilerinin barınma sorununa ilişkin, "Binlerce aile kendi çocuğunu nasıl okutabileceğine, yer bulabileceğine ilişkin ciddi sorunlar yaşıyor. Orhangazi'de bir öğrenci okula kaydına yaptırmış ama ne ev bulabiliyor ne yurt bulabiliyor" ifadelerini kullandı.

'BİZİM İNSANIMIZ FIRSATÇI'

32 yıldır emlakçılık yapan Okan Gül, boş olan evin mal sahiplerinin yüksek fiyatlarda evlerini vermeye çalıştıklarını veya paralı yabancı turistlerin satılık ev ve kira fiyatlarını yükselttiğini söyledi. Bursa'nın sanayi şehri olmasından dolayı konut satışında azalmanın olmayacağını söyleyen Gül, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan, İran gibi ülkelerden insanların Bursa'da neden konut satın aldıklarını şöyle anlattı:

"Bursa'da dört mevsim gidiyor. Kaplıcalar, Uludağ, termaller, kebap hepsi Bursa'da var. Bu gibi ülkelerden gelen insanlarda para var diye fiyatlar normalin üstüne çıkıyor. Bizim insanımız fırsatçı, kör tuttuğunu, topal yakaladığı. En çok Çekirge, Altıparmak, Muradiye bölgelerini ve Doğanbey TOKİ'yi tercih ediyorlar. Alışveriş, eğlence yerlerine yakın ve manzaralı yerleri tercih ediyorlar."

Doğanbey TOKİ Konutları

'DEVLETİN BUNA EL ATMASI GEREKİYOR'

Doğanbey TOKİ'lerde oturan Çağdaş Bey, yedi yıl önce kiraların 600 lirayken bugün iki katına çıktığını şu cümlelerle aktardı: "Ev sahibi bin 500 lira istedi ama ben bin 100 lira ödeyebiliyorum. Çıksan bir dert, çıkmasan bir dert. Değiştirmeye kalksak en düşük kira 2 bin lira. Ev sahibi internetten diğer kiralara bakıyor, ona göre ev fiyatını yükseltiyor. Onlar da haklı. Her şey üç katı olmuş. Devletin buna el atması gerekiyor."