Tartışmalı Yasa teklifine tepki: “Doğaya, yaşama ve halkın haklarına yönelik bir tehdit”

Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, 13 Haziran’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan ve çevre, maden ile enerji alanlarında kapsamlı değişiklikler öngören kanun teklifine yönelik sert bir açıklamada bulundu. Oda, teklifin doğal varlıkların korunması, toplumsal haklar ve çevresel sürdürülebilirlik açısından ciddi riskler barındırdığını ifade etti.

Yapılan açıklamada, son yıllarda arka arkaya getirilen düzenlemelerin doğrudan sermaye çıkarlarını öncelediği, ekosistemlerin uzun vadeli korunmasını ise ikinci plana ittiği vurgulandı. Çevre mühendisleri, hızlandırılmış ruhsat ve izin süreçlerinin çevresel değerlendirmeleri yetersiz bıraktığını, bu yaklaşımın hem yerel halkın yaşam alanlarına müdahale anlamına geldiğini hem de toplumsal direnci zayıflattığını belirtti.

“Anayasa’ya ve Uluslararası Sözleşmelere Aykırı”

Oda, teklifin mevcut haliyle Anayasa’nın 35. maddesiyle güvence altına alınan mülkiyet hakkı ve 56. maddede tanımlanan çevre hakkı ile çeliştiğini belirterek; Bern, Ramsar ve Aarhus gibi Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere de aykırı olduğunu vurguladı. Ayrıca, biyolojik çeşitliliğin korunması ve emisyonların azaltılması gibi iklim kriziyle mücadelede temel kabul edilen hedeflerin görmezden gelindiği ifade edildi.

“ÇED Süreçleri Zayıflatılıyor, Ekosistemler Tehdit Altında”

Teklifte Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreçlerine getirilen değişiklikler de eleştirildi. Özellikle “ÇED Gerekli Değildir” kararlarının yerine getirilen belirsiz izin mekanizması ile bilimsel temelden uzak projelerin önü açıldığı belirtilerek, bu durumun ormanlar, su havzaları ve nadir ekosistemlerde ciddi tahribatlara neden olacağı kaydedildi.

Zeytinlikler, Tarım Alanları ve Mülkiyet Hakları Tehlikede

Açıklamada, taşınabilirliği bilimsel olarak kanıtlanmamış olan zeytin ağaçlarının maden sahalarına açılmasının, sadece biyolojik çeşitlilik değil, aynı zamanda iklim kriziyle mücadele açısından da büyük bir tehdit oluşturduğu dile getirildi. Ayrıca acele kamulaştırma yetkilerinin genişletilmesiyle tarım, hayvancılık ve zeytin üretimiyle geçinen kırsal halkın yaşam alanlarından zorla koparılacağı, bu durumun sosyal uyumu bozarak göçleri tetikleyeceği belirtildi.

Orman Köylüsü Yoksullaşıyor, Katılımcılık Dışlanıyor

Bedelsiz orman izinlerinin, orman köylülerinin geçim kaynaklarını tehdit ettiğini ifade eden Çevre Mühendisleri Odası, denetim mekanizmalarının yetersizliği ve şeffaflıktan uzaklığı nedeniyle bu projelerin sürdürülebilirliğinin sorgulanır hale geldiğini kaydetti. Yerel yönetimler, meslek odaları ve sivil toplumun karar süreçlerinden dışlanmasının ise toplumsal gerilimleri artırdığı ifade edildi.

Çağrı: “Şeffaf Denetim, Katılımcı Yönetim, Mutlak Koruma”

Açıklamada, çevre ve yaşam savunucularının talepleri net bir şekilde sıralandı:

ÇED süreçlerinin genişletilmesi ve güçlendirilmesi,

Doğal alanların mutlak koruma altına alınması,

Acele kamulaştırma yetkilerinin iptali,

Denetim ve şeffaflık mekanizmalarının bağımsızlaştırılması,

Meslek odaları, yerel yönetimler ve sivil toplumun karar süreçlerine katılımının sağlanması.

“Gelecek Nesillerin Yaşam Hakkı Tehlikede”

Son olarak, açıklamada bilimsel verilerden ve halkın iradesinden uzak bir anlayışın kabul edilemeyeceği vurgulandı. Ekosistemlerin ve demokratik hakların korunması için mücadeleye devam edileceği belirtildi:
“Doğayı, yaşamı ve toplumun tüm kesimlerinin haklarını korumak geleceğin teminatıdır. Bu yasa teklifiyle mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz.”