İznik Gölü'nü yok etme projesi: Göçebe oyunlarından kamp-karavan alanına

PELİN AKDEMİR / BURSAPORT

İznik ilçesi Çakırca Mevkii’nde İznik Gölü kıyısında 29 Eylül 2022 yılında 4. Dünya Göçebe Oyunları'nın açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla gerçekleştirilmişti. Dört gün süren etkinlik için doğal alan tahrip edilmiş, oba çadırları yerleştirilmiş, stadyum yapılmıştı. Yetkililer tarafından alanın artık göçebe oyunları için kullanılacağı söylense de o tarihten sonra âtıl duruma bırakılmıştı.

"Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan” olarak tanımlanan İznik Gölü kıyısında âtıl duruma bırakılan bu bölge, sulak alan özelliği taşıyor. Bölge aynı zamanda Önemli Kuş Alanı (ÖKA) statüsünde bulunuyor ve 226 farklı kuş türünün yaşam alanı. Halk arasında "Yılkıkulak" denilen Rumex bithynicus bitkisi de bölgeye özgü endemik bir tür. Ancak 4. Dünya Göçebe Oyunları için yaklaşık 600 dönümlük alan tahrip edilmiş, sazlık ve bataklık alanlar doldurularak müdahalede bulunulmuştu.

(Göl kıyısına yapılan stadyumun panelleri bakımsız nedeniyle rüzgarda uçtu, direkleri devrildi)

SULAK ALAN DİYE BAKANLIĞIN REDDETTİĞİ PROJEYİ İZNİK BELEDİYESİ YAPIYOR

AKP’li Alinur Aktaş döneminde bu alan, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından kamp- karavan alanına dönüştürülmek istendi. Belediyenin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verdiği proje belge eksikliği nedeniyle bekletilmiş, proje beklerken 31 Mart yerel seçimleriyle Bursa’da yerel yönetim Cumhuriyet Halk Partisi’ne geçmişti. Bakanlık, sulak alan olduğu gerekçesiyle kamp-karavan alanı yapılmasına CHP’li Büyükşehir Belediyesi’ne izin vermedi. Milli Emlak’a ait olan alan Alinur Aktaş döneminde Büyükşehir’e 2 yıllığına ön tahsis ile verilmişti. Büyükşehir Belediyesi alanda hiçbir işlem yapmadığı için alan Büyükşehir’den alınarak İznik Belediyesi’ne proje yapılması için ön tahsisatı yapıldı.

İznik Belediye Başkanı Mehmet Kağan Usta, bu alanda kamp ve karavan alanı, paramotor iniş-kalkış bölgeleri ve sahil yolu gibi projelerin hayata geçirileceğini açıkladı. Belediye, 2 ay önce alana buldozerle girerek kamp-karavan alanı çalışmalarına başladı.

‘İZNİK İÇİN YENİ BİR ÇEKİM MERKEZİ OLMAYA ADAY BİR ALAN’

Alanın İznik Doğa ve Kuş Parkı olarak yeniden tasarlanmasını talep eden STK’lar ve diğer sivil toplum paydaşları ise bölgede yapılan çalışmaların, sulak alan olarak korunması gereken bölgeye zarar verdiğini belirtiyor. Sivil toplum paydaşları bölgede yapılan tahribatların geri döndürülemez olduğunu belirterek, dokunulmamış doğal alanların korunması gerektiğini söylüyor. Doğaseverler, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan ve 2025 Ramazan Bayramı’nda en çok ziyaret edilen alanların, korunan alanlar olduğuna dikkat çekerek, “Örneğin Ormanya’yı bayram boyunca 214 bin 269 kişi ziyaret etmiş. Bunu Marmaris Milli Parkı 196 bin 941 kişi ve Gaziantep Burç Milli Parkı’nı ise 167 bin 376 kişi ziyaret etmiş. Demek ki, böyle değerli alanlar korunduğu zaman yerel halk, doğa ve yerel yönetimler hep birlikte kazanıyor yani herkes kazanıyor” diyor.

(Katar Paramotor Milli Takımı'nın çalışma yaptığı alan)

ALANDA ÇOK ÖNEMLİ BİR BİYO-ÇEŞİTLİLİK VAR

Alanın çakıl taşı ile kaplanmasına tepki gösteren STK’lar ve diğer sivil toplum paydaşları, doğaya dökülen çakıl taşlarının temizlenmesinin zor olduğunu ve bu tür alanda ot çıkmadığını dile getiriyorlar. Sulak alan statüsünde bulunan alanda 2011 yılından bugüne 226 farklı kuş türü kayıt altına alınmış. Bunlar arasında Küçük Karabatak gibi hassas türler de var.

Ayrıca alanda nesli tehlike altında olan Su samuru yaşıyor. Çakal, tilki, yaban tavşanı, yaban domuzu var. Sibirya kazının da bu alanda fotoğraflanması önemli bir kayıt olmuş. Alanda yer alan Karasu’da yumurtlayan balıklar var. Doğaseverler, Doğa Koruma Milli Parkların bölgede yer alan Karasu Deresi deltasında kuşların üreme bölgesi olduğu için hassas koruma alanı ilan ettiğini hatırlatıyor.

KATAR PARA MOTOR MİLLİ TAKIMI İZNİK GÖLÜ KIYISINDA

İznik Belediyesi’nin kamp-karavan alanı olacak yer için, 1/25 binlik imar planları da Av. Erol Çiçek’in açtığı dava sonucunda iptal edilmişti. İptal edilen planda, bölge rekreasyon alanı (yapı izni olmayan piknik ve eğlence alanları) olarak tanımlanıyor. Öte yandan Katar Paramotor Milli Takımı, Nisan ayında göl kıyısında kamp çalışmalarını sürdürdü ve 23 Nisan’da da gösteri uçuşu yaptı. Doğaseverler, paramotor uçuşlarının olduğu yerde doğal yaşamın kolay olmadığını söylüyor. Sazlıklarda yaşayan ve özellikle de üreyen türler için, paramotor hareketliliği ve gürültüsü, kuşları yaşam alanlarını değiştirmeye zorlayabilir.

‘SAZLIK ALANLAR VE ÇALILAR, BİZİM DOSTUMUZDUR’

İznik Belediyesi’nin sazlıkların kesilmesi talebine, Doğa Koruma Milli Parklar 2. Bölgenin başına getirilen Hacı Ahmet Çiçek’in onay verdiği biliniyor. Sivil toplum paydaşları ise, sazlık alanların da koruma kapsamında olduğunu, kesilmesinin yasak olduğunu hatırlatarak, “Sazlıklar ekosistemin ve biyo-çeşitliliğin önemli bir parçası. Suyu filtreliyor, temizliyor. Erozyonu önlüyor. İznik güney yolu tarafında sazlık olmayan alanlar var. Bu yoldan giderseniz bol bol kayalık, taşlık görürsünüz. Bir göl, nasıl olur da çöl olur, orada görürsünüz. Benzer şekilde çalıların da ekolojik önemi büyüktür. Özellikle küçük ötücü kuşların barındıkları, beslendikleri ve üredikleri yer çalılardır“ diyorlar. Alanda istilacı tür olarak tanımlanabilecek sazlık olmadığı dile getirilirken, “Sazlıklar tarihsel kayıtlara göre çok uzun bir zamandır İznik Gölü ekosisteminin bir parçasıdır. İstilacı tür ise doğal olarak yaşadıkları ekosistemden başka bir ekosisteme giren, çeşitli etkenlerle aşırı çoğalarak tüm ekosistemi olumsuz etkileyen türler için kullanılmaktadır. Bu gibi durumlarda ise sadece istilacı tür ile mücadele edilir, tüm sazlıklar kesilmez” tepkisini ortaya koyuyorlar.

(Sazlık ve yeşil alanlara çakıl taşı dökülmüş)

KAMP-KARAVAN ALANI İÇİN GERÇEKTEN DOĞRU BİR LOKASYON MU?

Göl kıyısında bir kamp-karavan alanı yapılmasının beraberinde ekolojik sorunlara da yol açacağını belirten doğaseverler, “Sivrisineklerin de bu alanda önemli bir ekolojik değeri var. Birçok tür için besin durumunda olan sivrisinekler, kamp-karavan alanında konaklayacak vatandaşlar için sorun oluşturacaktır. Bu sorun da beraberinde alanda yapılacak yoğun ilaçlama riskini getiriyor. Oysa ki, sazlıkların içinde yaşayan Büyük kamışçın, Saz delicesi, Sakarmeke, Angıt, Çamurcun ve daha birçok farklı türde ördek ve sukuşu da böyle bir ilaçlamadan etkilenecektir” diyor.

Bütün bu gerekçelerle bir araya gelen çeşitli yerel çevre platformları, STK’lar ve duyarlı doğasever vatandaşlar seslerini duyurmak için İznik Belediye Başkanı Kağan Usta ile görüşmek için iki defa randevu talep etmelerine rağmen, bugüne kadar kendisiyle yüz yüze görüşme yapma olanağı bulamamışlar.