İznik Gölü'nde 'su' krizi: Sanayiye var, çiftçiye yok!

PELİN AKDEMİR / BURSAPORT

Türkiye’nin 5. büyük gölü olan İznik Gölü, kıyıdan 400 metreye kadar çekildi. Su seviyesinin düşmesiyle Valilik kararıyla Devlet Su İşleri tarafından tarımsal sulamaya kısıtlama getirildi. Gemlik Gübre yılda 8 milyon metreküp gölden su çekerken, Asil Çelik, Ormo, Döktaş, Hektaş, Sirena Marina, Cargill gibi yüzlerce fabrika gölü besleyen havzadaki su kaynaklarını kullanırken tarımsal sulamaya kısıtlama kararı Orhangazi’de başka sulama kaynağı olmayan bölge çiftçilerinin tepkisine neden oldu.

Tarımsal sulamaya getirilen kararla ilgili 10 Mart günü Orhangazi Ziraat Odası’nda bilgilendirme toplantısı yapıldı. Toplantıya, DSİ Bölge Müdürü İnan Gündüz, Orhangazi Kaymakamı Zafer Karamehmetoğlu, Orhangazi Ziraat Odası Başkanı Dinçer Dimrit, CHP Orhangazi İlçe Başkanı Berna İl ve çevre örgütleri de katıldı. Çiftçiler, yaşanan su krizine acil çözüm bulunmasını ve sanayi kuruluşlarına tanınan su kullanım haklarının yeniden gözden geçirilmesini talep ediyor.

10 Mart'ta Orhangazi Ziraat Odası'nda bilgilendirme toplantısı yapıldı.

‘KISITLAMA TARIMDAN DEĞİL, SANAYİDEN BAŞLAMALI’

CHP Orhangazi İlçe Başkanı Berna İl, göldeki su kullanımına yönelik kısıtlamaların öncelikle sanayi tesislerinden başlaması gerektiğini söyleyerek, “Üreticinin suyunu kesmek yerine, gölün etrafındaki sanayi kuruluşlarına giden suyu kesin" dedi. Toplantının çiftçilerin yoğun tepkileri nedeniyle yarıda kesildiğini belirten İl, İznik Gölü’nü koruma amacı taşıdığı söylenen bu kararın, sanayi kuruluşlarının su tüketimi göz ardı edilerek alınmasını kabul etmediklerini söyledi. İl, "Madem İznik Gölü ile ilgili bir kısıtlama kararı alınıyor, bunun tarımdan değil, sanayiden başlaması gerekiyor. Kanun da bunu öngörüyor. Eğer çiftçilerimiz ekim yapamazsa, halk pazarda daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalacak” dedi.

‘SULAMA POMPALARI MİNİMUM KOTANIN DA ALTINDA’

Orhangazi Sulama Birliği Başkanı Mesut Aladağ, kararın valilikten geldiğini belirterek neden su verilemediğini, “İstesek de suyu veremiyoruz çünkü su pompaları dibe vurdu. İznik Gölü’nde 100 metreye kadar çekilen yerler var ama bu işletmeyle ilgili. Sulama pompaları minimum 83.30 koda göre yapılmış, maksimumda 85. Artık 85 kodu hayal bile edemiyoruz. Dün itibariyle 82.79. Minimumunda altında” sözleriyle açıkladı.

Gemlik Gübreye giden suyla ilgili DSİ’nin bir protokolü olduğunu söyleyen Aladağ, 7 martta Gemlik Gübrenin su almaması için yazı gönderildiğini belirtti. Aladağ, “Bu sene gerçekten yağışlar çok düşük kaldı. Yağışlar olursa, kota 83.30’a çıkarsa yeniden su verilebilir” dedi.

‘SANAYİCİYİ KOLLAMA TAVRI VAR’

Orhangazi Ziraat Odası Başkanı Dinçer Dimrit, 10 martta yapılan toplantıda DSİ Bölge Müdürü İnan Gündüz’ün Gemlik Gübrenin gölden su kullanımının kesileceğine yönelik yazı yazıldığını söylediğini aktardı. Gölün suyunu açıktan çektiği için Gemlik Gübrenin su alımının kesilebileceğini belirten Dimrit, “Gemlik Gübre süre istemiş. Cargill, Asil Çelik gibi yüzlerce fabrika suyu yeraltı pompalarıyla çekiyorlar. DSİ Bölge Müdürü ‘Cargill asla gölü besleyen damardan su almıyor’ diyor. Sanayiciyi kollama tavrı var. Bizim için çok büyük sıkıntı. Biz elimizden geleni yapacağız. Ama Gemlik Gübrenin suyunu kestireceğiz ama Cargill’in önünde eylem yapacağız. Yeter. Binlerce çiftçinin emeği boşa gidemez” diye konuştu.

‘BÖYLE OLURSA ÜRETİM BİR YILDA BİTER’

Odaya kayıtlı 11 bin çiftçinin olduğunu, kullanılabilecek başka su kaynağının bulunmadığını ifade eden Dimrit, “Bunun sonucu Orhangazi’de açlığa gidiyor, felakete gidiyor. Çiftçi sadece zeytin değil, kivi, elma, armut, patlıcan, fasulye var. 82 çeşit var Orhangazi’de. Hepsi gölün suyundan sulanıyor. Üretimi bitirmeye gidiyor. Böyle olursa üretim bir yılda biter” dedi.

Orhangazi’de toplantıya katılan DOĞADER Başkanı Murat Demir ise, “Şu an göldeki su, deniz seviyesinin altına düşmüş. Su verilmemesi gerekiyor ama sanayiye su veriyorsun, çiftçiye vermiyorsun. Gemlik Gübre yılda 8 milyon ton su çekiyor. Cargill, gölü besleyen su kaynaklarından su çekiyor. Hektaş, Döktaş, Asil Çelik var. Buralara su vermeye devam ediyorsun. Çiftçinin şimdi ekim yapma zamanı ama su yok. Çiftçiye can suyu vermek zorundalar” diye konuştu. İklim krizinin tarımdan değil sanayinin üretim tarzından dolayı olduğunu söyleyen Demir, Orhangazi’de çiftçinin kullanacağı başka bir su kaynağının olmadığını belirterek, ilerleyen günlerde eylem yapacaklarını aktardı.

Bursa Barosu Çevre Komisyonu avukatlarından Erol Çiçek ise, Gemlik Gübre dışındaki fabrikaların gölden su kullanmıyormuş gösterilmeye çalışıldığını fakat her fabrikanın yeraltı pompasıyla gölü besleyen su kaynaklarına zarar verdiğine dikkat çekiyor.

Cumhuriyet Halk Partisi Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, konuyu Meclis’e taşıyarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a yazılı soru önergesi verdi. Sarıbal, Kurum’a İznik Gölü’nden kaç sanayi tesisinin su temin ettiğini, 5 yıllık kullanılan su miktarı verilerini, tarımsal sulama yasaklanırken, sanayi tesislerine su tahsis edilmesinin gerekçesini, sanayi tesislerinin İznik Gölü’ne bıraktığı atık suların denetlenip denetlenmediğini, kirlilik oranlarını, sanayi tesislerinin su kullanımına kısıtlama getirilip getirilmeyeceğini sordu.