Nilüfer Belediyesi'nden mobbing araştırması

AG Araştırma Yönetim Kurulu Başkanı Adil Gür ve ekibi tarafından Nilüfer Belediyesi için gerçekleştirilen çalışma sorunun çok farklı boyutlarını ortaya koydu. Gür araştırmanın çarpıcı sonuçlarına ilişkin, "Mobbing tahmin edildiği gibi özel sektörde değil, aksine kamuda daha yaygın. Türkiye'de kadınların daha fazla mobbinge uğradığı söyleniyordu ama oransal olarak bakınca, kadın erkek bakımından bir fark olmadığı görüldü. Sadece uğranan taciz farklı. Örneğin kadınlar cinsel mobbinge uğrarken, erkekler daha çok sözlerinin kesilmesi ve iş ortamında tecrit gibi yöntemlere maruz kalıyor" diyor.

İşte bir ilk olma özelliği taşıyan dev anketin çarpıcı satırbaşları:

İş yerinde duygusal tacize uğrayan kadın ve erkek oranı aynı

Bursa Büyükşehir sınırları içerisinde çalışanların yüzde 50,9'u çalıştığı iş yerinde mobbinge maruz kaldığını söylüyor. Çalışanların yüzde 13,4'ü bu uygulama ile haftada en az 1 kere karşılaştığını ifade ediyor.

Kadın ve erkek çalışanlar arasında mobbinge maruz kalma açısından bir fark görülmüyor. Her iki kadın veya erkekten biri mobbinge maruz kaldığını söylüyor.

Mobbinge en çok maruz kaldığını söyleyenler 30-44 yaş grubundaki çalışanlar (yüzde 55,8).

En çok mobbinge maruz kaldığını söyleyenlerin çoğunluğu yüksekokul ve üniversite mezunlarından oluşuyor. (yüzde 58,6). Bunda mobbing algısının ve farkındalığın yüksek olması etkili sayılabilir.

Mobbing ile karşılaşma sıklığı

Fabrika veya atölyelerde çalışanlar mobbingle daha sık karşılaştıklarını söylüyor (Haftada en az 1 kez yüzde 22,0).

Alt ve orta düzey yöneticiler mobbinge daha fazla maruz kalıyor (yüzde 56,4).

Çalışanların yüzde 14,5'i yöneticilerin kendilerine gösterilen olumsuz davranışlara müdahale etmediğini düşünüyor.

Çalıştığı işte haftada en az 1 kez mobbinge maruz kaldığını söyleyenlerin oranı yüzde 15.5. Ve bu çalışanların yarısından çoğu işlerinden hoşlanmadığını belirtiyor.

Yöneticiler ve erkekler uyguluyor

Mobbinge maruz kalanların yüzde 50,5'i bana mobbing üstüm/amirim tarafından uygulandı diyor. Mobbing uygulayan kişilerin daha çok erkekler olduğu söyleniyor (yüzde 65,6). Bunun nedeni yönetici pozisyonunda daha çok erkek hakimiyetinin olmasından kaynaklanıyor olabilir.

Son 1 yıl içerisinde mobbinge maruz kalanların yüzde 16,0'sı bu sebepten dolayı izin ya da istirahat kullandığını söylüyor.

Mobbinge maruz kalanların yüzde 79,5'i herhangi bir davranışta bulunmadım; Köşeme çekildim, içime attım, sessiz kaldım diyor.

Mobbinge uğradığını söyleyenlerin yüzde 14,2'si bu sebeple iş ya da birim-bölüm değiştirdiğini anlatıyor.

Üniversite mezunlarının siyasi görüşleriyle ilgili eleştirilerden rahatsız olma oranı yüzde 6,1.

Gençlerin en çok tarzı eleştiriliyor

Yaş ortalaması düştükçe üstleri veya iş arkadaşları tarafından giyim tarzı, saç stili eleştirilenlerin oranları artıyor (29 yaş ve altı yüzde 7,6, 45 yaş ve üstü yüzde 2,4).

Yaş ortalaması yükseldikçe işyerinde hakkında kötü, asılsız bilgiler yayılıyor şeklinde şikayet oranı artıyor (30-44 yaş yüzde 8,2, 45 yaş ve üstü yüzde 8,1).

Sürekli olarak zor görevler veriliyor

Erkekler (yüzde 6,3), 29 yaş ve altındaki gençler (yüzde 4,9) yönetim tarafından başarısız olmaları için sürekli zor görevlere verildiklerini söylüyor.

Erkekler (yüzde 5,0), eğitim seviyesi düşük olan çalışanlar (yüzde 4,4) yöneticileri tarafından ruh sağlığını bozacak işlerin kendilerine verildiğini sıklıkla dile getiriyor.

Çalışma ortamında fiziksel şiddet

Düşük eğitimliler (diplomasız okur/okur-yazar değil yüzde 2,7), özel sektör çalışanları (yüzde 1,3) hafif de olsa fiziksel şiddete maruz kaldıklarını söylüyor.

Eğitim seviyesi düştükçe iş ortamında etnik kökenim veya memleketim nedeniyle dışlanıyorum diyenlerin oranı yükseliyor. (diplomasız okur/okur-yazar değil yüzde 4,4)

Başkalarının önünde alay edilme

Üstleri ve iş arkadaşları tarafından başkalarının önünde gülünç duruma düşürülme oranı kadınlarda yüzde 1,9 ve erkeklerde ise yüzde 4,3.

30-45 yaş arası kadınlar ve taciz

30-44 yaş (yüzde 8,7), 45 yaş ve üstü çalışan kadınlar üstü veya iş arkadaşları tarafından bakışlarla cinsel tacize uğradığını belirtiyor.

Çalışanların yaş ortalaması yükseldikçe cinsel tacize uğradığını söyleyenlerin oranı ortalamanın üzerine çıkıyor.

Büro ve ofis çalışanı kadınlar arasında cinsel tacize uğrama oranı ise yüzde 3,9.

İş arkadaşları tarafından bir özrüyle alay edilme oranı kadınlarda yüzde 1,0.

İş arkadaşları tarafından sürekli tehditler alma oranı kadınlarda yüzde 1,5.

Eğitim seviyesi yükseldikçe eleştirilme oranları da artıyor

Eğitim seviyesi yükseldikçe, yaptığı iş, üstü veya iş arkadaşları tarafından eleştirilenlerin oranı lise mezunu olanlarda yüzde17,1, üniversite mezunlarında ise yüzde 25,9.

Çalışanın izin ya da istirahat isteği kamu kuruluşlarında ortalamanın üzerinde itiraz görüyor. Kamuda çalışanların yüzde19,6'sı istedikleri izni alamıyor.

Üniversite ve yüksekokul mezunları iş yerinde önemsenmeme tarzında mobbinge maruz kaldıklarını söylüyor (yüzde 14,0).

Üniversite ve yüksekokul mezunları çalışırken sözlerinin üstleri tarafından sıklıkla kesildiğini belirtiyor (yüzde 22,7). (Bu sonuç belki de üniversite ve yüksekokul mezunlarının üstlerinin sözlerini kesmesini mobbing olarak değerlendirmesinden dolayı daha yüksek çıkmış olabilir.)

Fabrika ve atölye tarzı ortamlarda amir/usta tarafından yüzlerine bağırıldığını söyleyen çalışanların oranı yüzde 14,9.

"İş arkadaşlarınız veya üstünüz özel yaşamınızı eleştiriyor mu?" sorusuna bekarlar yüzde 10,5 evet derken, bu oran boşanmış ve dullarda yüzde 19,5'e çıkıyor.

Erkek çalışanlar (yüzde 9,1), üniversite ve yüksekokul mezunları (yüzde 11,9) üstlerinin kendilerini gösterme olanaklarını kısıtladığını ifade ediyor.

Arkadaşları onlara sarkıntılık ediyor

Çalışan kadınların yüzde 8,4'ü iş yerinde sarkıntılığa uğruyor.

Üstü/iş arkadaşları bakışlarıyla cinsel yönden taciz edilen kadın oranı yüzde 6,1.

İş arkadaşlarının sarkıntılık ettiği kadın oranı yüzde 8,4. Üstü/ iş arkadaşları tarafından cinsel tacize uğrayan kadın oranı yüzde 3,5.