TBMM komisyonunda kabul edilen 30 maddelik kanun teklifi, milli park alanlarının turizme açılmasını ve koruma önlemlerinin artırılmasını öngörüyor. DKMP'ye geniş yetkiler veriliyor, turizm yatırımlarına 49 yıla kadar izin veriliyor, başarılı işletmeler için bu süre 99 yıla kadar uzatılabilecek.
30 maddeden oluşan Milli Parklar Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, komisyonda kabul edildi. Milli parklar içerisinde uygun görülen alanların turizme kazandırılması için imar planı dahilinde konaklama tesisi ve otel yapılabilecek.
TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu, AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişçi başkanlığında, Milli Parklar Kanunu ile bazı kanunlarda ve 375 sayılı KHK’de değişiklik öngören kanun teklifini görüşmek üzere toplandı. Teklif, doğa koruma politikalarından turizm izinlerine, avcılıkla mücadeleden biyolojik çeşitliliğin korunmasına kadar geniş kapsamlı düzenlemeler içeriyor.
Komisyon Başkanı Kirişçi, teklifin amacının, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün (DKMP) Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle özel bütçeli, kamu tüzel kişiliğine haiz bir yapıya dönüştürülmesiyle ortaya çıkan uyum ihtiyacını gidermek olduğunu belirterek, “Korunan alanlarımızın kaynak değerlerini muhafaza ederek doğaya olan ilgiyi artırmayı, doğa turizmini geliştirmeyi, kaçak avcılığı önlemeyi ve biyolojik çeşitliliği sürdürülebilir biçimde korumayı hedefliyoruz.” dedi.
AK Parti Sivas Milletvekili Rukiye Genç Toy ise konuşmasında, teklifin Türkiye’nin doğal mirasının korunması açısından önemli bir adım olduğunu vurgulayarak, Sivas’taki Gökpınar Gölü ve Kangal Balıklıgöl’ün tabiat parkı ilan edilmesiyle yerel turizm ve doğa koruma dengesine dikkat çekti.
Yeni düzenleme ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne geniş yetki
Teklifle, Çevre Kanunu ve Milli Parklar Kanunu başta olmak üzere birçok yasal düzenlemede değişiklik öngörülüyor. Buna göre, DKMP;
biyolojik çeşitliliğin korunması,
nesli tehdit altındaki türlerin izlenmesi,
sulak alanların ekolojik dengesinin gözetilmesi
konularında denetim ve idari yaptırım uygulama yetkisine sahip olacak.
Bu denetimlerle ilgili harcamalar için Genel Müdürlüğün bütçesine ödenek konulacak ve cezai işlemlere karşı açılacak davalar doğrudan DKMP’ye karşı yürütülecek.
Korunan alanlarda planlama ve turizm yatırımları
Teklif, milli parkların yanı sıra tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları gibi diğer korunan alanlarda da uzun devreli gelişme planı sisteminin uygulanmasını öngörüyor.
Buna göre, bu alanlarda imar planları DKMP koordinasyonunda hazırlanacak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onayıyla yürürlüğe girecek.
En dikkat çekici düzenlemelerden biri ise turizm yatırımlarına ilişkin. Milli parklar ve tabiat parklarında, kamu yararı ve plan uygunluğu şartıyla, otel ve turistik tesis yapımına 49 yıla kadar izin verilebilecek. Başarılı işletmeler için bu süre 99 yıla kadar uzatılabilecek.
Bu tesislerin süresi sonunda eksiksiz biçimde DKMP’nin tasarrufuna geçmesi zorunlu olacak.
Koruma, denetim ve cezalar
Yeni düzenlemeyle, “av ve doğa koruma memuru” ve “saha bekçisi” tanımları yasal statü kazanıyor. Bu personel, orman muhafaza memurlarıyla birlikte koruma ve suç takibi görevini yürütecek. Korunan alanlarda yasa dışı yapılaşma ve çevre tahribatı yapanlara bir yıldan üç yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak.
Ayrıca, milli parklara giriş ücretini ödemeden girenlere, belirlenen ücretin 14 katı kadar idari para cezası verilecek.
Avcılık düzenlemelerinde de cezalar ağırlaştırıldı. Yasak bölgelerde avlananlara 10 bin ila 15 bin lira arasında para cezası kesilecek; bu fiillerin beş yıl içinde tekrarı halinde ceza üç katına çıkacak.
Döner sermayeli işletmeler ve gelir düzenlemeleri
DKMP, ihtiyaç duyduğu hallerde döner sermayeli işletmeler kurabilecek. Bu işletmelerin sermayesi Cumhurbaşkanı kararıyla beş katına kadar artırılabilecek. Milli park girişleri, avlanma izinleri ve çeşitli faaliyetlerden elde edilen gelirlerin bir bölümü Genel Müdürlüğe aktarılacak.
Ayrıca, av tüfeği, fişek, barut gibi av malzemeleri satışlarından alınacak %2’lik katılım payı da DKMP Döner Sermaye İşletmesi’ne gelir olarak kaydedilecek.
Kamu taşınmazlarının devri ve kamulaştırma yetkisi
Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında daha önce Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülen turizm izinleri ve üst hakkı sözleşmeleri, 1 Ocak 2026’dan itibaren DKMP’ye devredilecek.
Ayrıca, korunan alanlarda kamulaştırma yetkisi de Genel Müdürlüğe veriliyor. Böylece, milli park, tabiat parkı veya koruma alanı sınırları içinde kalan özel mülkiyete tabi taşınmazlar, gerek görülmesi halinde DKMP tarafından kamulaştırılabilecek.
Memurların statüsü ve mali hakları düzenleniyor
375 Sayılı KHK’de yapılan değişiklikle, DKMP taşra teşkilatındaki bölge müdürlerinin mali ve özlük hakları, diğer bağlı kuruluşlardaki emsalleriyle eşitlenecek. Ayrıca, denetim görevleri için kurum dışından müfettiş ataması yapılabilecek.
Teklif, doğa koruma, turizm, biyolojik çeşitlilik ve kamu yönetimi alanlarını bir araya getiren en kapsamlı “doğa yönetimi reformlarından biri” olarak değerlendiriliyor. Ancak çevre örgütleri, turizm yatırımlarına 99 yıla kadar izin verilmesi ve kamusal doğa alanlarının özel işletmelere açılması gibi maddelerin tartışma yaratabileceğini belirtiyor.