Öğrencilerin okulu ortamından uzaklaşarak açıktan okumayı tercih etmesi pandemi ile birlikte artış gösterdi. Öğrenciler, öğretmenler ve eğitim sendikası, pandeminin ve sınav odaklı sistemin buna teşvik ettiğini söylüyor.
PELİN AKDEMİR / BURSAPORT
Lisede okuyan öğrenciler, son yıllarda liseyi açıktan okumayı tercih ediyorlar. Üniversite sınavına hazırlanan lise öğrencilerinin okulu terk ederek açık liseye geçmesi pandemiyle birlikte artış gösterdi. Öğrencilerin liseyi açıktan okumayı tercih etmesinin farklı sebepleri olsa da bunların başında pandemi, eğitimde kalitenin düşmesi ve sınav odaklı sistem geliyor.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2020-2021 verilerine göre, 5 milyon 293 bin 67 öğrencinin 171 bin 943’ü ortaokulu açıktan okuyor. 6 milyon 543 bin 599 lise öğrencisinin 1 milyon 566 bin 255’i liseyi açıktan okuyor. 2017 yılına ait verilere göre, açık lisede yaklaşık 798 bin öğrenci okuyordu. 9. sınıftan açık lise okumaya başlayan öğrencilerin sayısı az. 11 ve 12. sınıflarda okuyan öğrencilerin hedefleri üniversite kazanmak. Öğrenciler, çoğunlukla sınava hazırlanma sürecinde açık liseyi tercih ediyorlar.
‘ÖĞRENCİLER OKULDA BOŞA VAKİT KAYBETTİĞİNİ DÜŞÜNÜYOR’
Eğitim Sen Genel Başkanı Prof. Dr. Nejla Kurul, öğrencinin okul ortamından uzaklaşarak açıktan okumasının farklı sebepleri olduğunu söyledi. Kurul, bu duruma yoksulluk, muhafazakâr aileler, pandemi, okullara olan güvenin sarsılması, sınav odaklı sistemin neden olduğuna değindi. Yoksulluk nedeniyle çocuklar okula gidemiyor, evde ders çalışıyorlar veya ailenin gelir durumuna katkı sunmak için bir işte çalışıyorlar. Muhafazakâr aileler, özellikle kız çocuklarını okula göndermek istemiyor. Diğer bir neden ise lise öğrencileri, sınava hazırlanma sürecinde okullarda boşuna vakit kaybettiğini düşünüyor. Kurul, bu nedeni “Özel ders alıp, kendi kendilerine çalışarak açık lisenin sınava hazırlanma sürecinde daha yardımcı olacağı düşünülüyor” sözleriyle aktardı. Okul ziyaretlerinde ailelerin istememesine rağmen öğrencilerin açık liseyi tercih ettiklerini kaydeden Kurul, başarı kaygısı ve sınav odaklı sistemin öğrencileri açık liseye yönlendirdiğini ifade etti.
Eğitim Sen Genel Başkanı Prof. Dr. Nejla Kurul
‘ÖĞRENCİLER HALA OKULA UYUM SORUNU YAŞIYOR’
Pandemi sürecinde okullar bir buçuk yıl boyunca kapalı kaldı. Bu süreçte uzaktan eğitim uygulaması ve okulların yarı zamanlı açık olması öğrencilerin eğitimi için yetersiz kaldı. Pandemi sonrasında telafi eğitimi programı ve bu açığı kapatacak herhangi bir uygulama yapılmadı. Eğitimin niteliğinin düşük olması nedeniyle her kesim okulların yeniden açılmasını talep etti. Kurul, “Öğrencinin eğitimdeki açığını kapatma sorumluluğu tamamen öğretmene yüklendi ama 60 kişilik bir sınıfta bir öğretmen nasıl bireysel farklılıklarını dikkate alan bir eğitim versin? Bu da eğitimin niteliğini düşüren bir olgu” diye konuştu. Kurul, rehber öğretmenlerin pandemiden sonra çocukların hala okula uyum sorunu yaşadığını dile getirdiklerini söyledi.
2012 yılında hayata geçirilen 4+4+4 eğitim modeliyle zorunlu eğitim 12 yıla çıkarıldı. Üç yıl olan lise eğitimi bir yıl daha uzatıldı. Kurul, modelin sorgulanması gerektiğine dikkat çekerek, lise eğitiminin bir yıl daha uzatılmasına gerek olup olmadığını sordu. Bakanlığın ve üniversitelerin Eğitim Fakülteleri’nin öğrencilerin açık liseleri tercih etmeleri üzerine araştırma yapmaları gerektiğini savunan Kurul, “Çünkü eğitim hakkını engelleyen bir durum” dedi.
‘BEŞ DAKİKADAN FAZLA DERSE ODAKLANAMIYORDUK’
Doğan Yıldırak, geçen yıl üniversite sınavına hazırlanmak için lisenin son sınıfında açık liseye geçmeyi tercih eden öğrencilerden sadece biri. Yıldırak, bu tercihinde pandeminin ve sınıfın kalabalık olmasının etkili olduğunu söyledi. Yıldırak, 10. sınıfta pandemiden dolayı okula 2 gün gitti, 3 gün gitmedi. Bu döneminin verimli geçmediğini ifade eden Yıldırak, “Pandemi araya girince hiçbir şey bilmeden birden 12. sınıfa geçtik. Normal zamanda bile destek almadan üniversite sınavına hazırlanmak zor” diye konuştu. “Sınıflar balık istifiydi. Maske takma zorunluluğu vardı. Bunlar zaten odak dağıtan şeylerdi. Beş dakikadan fazla derse odaklanamıyorduk” diyen Yıldırak, arkadaşlarından öğrendiğine göre Bursa Süleyman Çelebi Anadolu Lisesi’nde 12 sınıflardan yaklaşık 100 öğrencinin açık liseye geçtiğini söyledi.
Üniversite sınavına hazırlandığı süreçte okuldaki öğretmenlerinin yetersiz kaldığını belirten Yıldırak, bazı öğretmenlerin “Mezuniyet sadece size ehliyet almada yardımcı olacak, açık öğretime geçin” dediğini aktardı. Yıldırak, pandemiden sonra liselerin akademik seviyelerinin düştüğünü düşünüyor.
‘AÇIK ÖĞRETİMDE LİSE PUANLARI ARTIYOR’
Bursa’da sınava hazırlık eğitimi veren özel bir kurumda çalışan ve ismini vermek istemeyen bir kimya öğretmeni, özellikle bu sene açık liseye geçişlerde ‘patlama’ yaşandığını söyledi.
Dershanelerin ‘Açık liseye geçin, size bu programı uygulayalım’ gibi reklam kampanyalarının da olduğunu söyleyen öğretmen, öğrencilerin okulları bırakma nedenini şöyle anlattı: “Çünkü açık öğretime geçince lise puanları artıyor. Sınavlar online olduğu için puanları yükseliyor. Online sınavda öğretmenler, öğrencilerin sınavlarını çözüyor.”
Kimya öğretmeni, gittiği kurslarda 11'inci sınıf öğrencilerinin çoğunun açık liseye geçtiğini belirterek, “Okul çok boş geliyor çocuklara. Çocuklar ‘Bizi boşuna uğraştırıyorlar’ diyor. Açık liseye geçenler puan konusunda sıkıntı yaşamıyor. Neden tercih etmesin ki?” diye sordu.
‘OKULUN SOSYAL ORTAMINDAN VAZGEÇİYORLAR’
Öte yandan öğrenciler, bu tercihleriyle okul ortamından, okuldaki sosyal yaşantısından vazgeçmiş oluyor. Az sayıda öğrencinin meslek seçiminde kendi isteğine göre seçim yaptığını ifade eden öğretmen, “Çocuk aslında okulu bırakarak büyük bir sosyallik kaybediyor. Okul ortamı sadece ders için değil, farklı şeyleri de öğrenme ortamıdır. Ama çocuklar bunu artık önemsemiyor. Çocuklar, bu ortamda ‘ne olacağız?’ diye düşünüyorlar” diye konuştu.