Kanser hastalarına emeklilik fırsatı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2013 yılında malulen emeklilik şartlarını değiştirerek malulen emekliliğin kapsamını genişletmiş ve eski yönetmeliğe göre malullük başvurusu yapıp reddedilenlere tekrar başvuru hakkı getirmiştir.

Getirilen düzenleme sonrası kanser hastalarına malullük aylığı bağlanması kolaylaştırılmış ise de bu hakkın tanı tarihinden itibaren başlatılması bu konuda bilgisi olmayan kişilerin bu haktan mahrum kalmalarına yol açmıştır.

Bu yazımızda kanser hastalarının mağduriyetini ortadan kaldıran son değişiklikler ile malulen emekli olmaları için taşımaları gereken şartları ayrıntılarıyla anlatacağız.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre bir kişinin malul sayılabilmesi için temelde 3 şart var;

1- Çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranı yüzde 60 olmalı.

4-1/a'lı ve 4-1/b'liler yani SSK'lı ve Bağ - Kur'lular için herhangi bir rahatsızlık nedeniyle çalışma gücünün en az yüzde 60'ını veya iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60'ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılmaktadır. Ancak malul sayılmak malullük aylığı almak için tek başına yeterli bulunmamaktır.

2 - Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra hastalığa yakalanmalı

Malullük aylığı alabilmek için ikinci şart, hastalığın sigortalı çalışmaya başladıktan sonra gerçekleşmiş olması. Yani kişi hiç çalışmadan kansere yakalanmışsa, çalışma gücünün yüzde 60'ını kaybetmiş olsa bile aylığa hak kazanamıyor. Bu durumun daha sonra tespit edilmesi halinde ise bağlanan aylıklar kesilebiliyor. Bu yüzden işe giriş sağlık raporlarının önemi büyük.

3 - 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 1800 günü olmak

Maluliyetten dolayı aylık şartlarının oluşması için bu iki şartın birlikte var olması gerekiyor. Fakat sigortalılık süresi konusunda bir tek istisna var. Malullük için alınacak sağlık kurulu raporunda hastanın "başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul" olduğuna dair ibare varsa, bu durumdaki kişiler için en az 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmadan 1800 günü olması yeterli sayılacaktır.

İlk Değişiklik Sonrası Kanser Hastalarının Durumu

Çağımızın hastalığı olarak nitelendirilen kanser dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kanser Daire Başkanlığı tarafından 2017 yılında yayınlanan istatistik raporu verilerine göre, 2014 yılında ülkemizde 163 bin kişiye ilk defa kanser tanısı konmuştur.

Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği'nde 2013 yılında yapılan değişiklik sonrası, Sigortalı Olarak İlk Defa Çalışmaya Başladığı Tarihten Sonra Hastalığa Yakalanan ve 10 Yıldan Beri Sigortalı Bulunup, Toplam 1800 Günü Olma şartını yerine getiren kanser hastaları çalışma güçlerinin en az yüzde 60'ını kaybetmeseler bile tanı tarihinden itibaren 18 ay malul sayılmışlardır.

Ayrıca bu durumdaki kişiler için sağlık kurulu raporu şartı aranmamış tanı konulması yeterli sayılmıştır. Yani kanser tanısı almış kişilerin çalışma güçlerindeki kayıp hesaplaması yapılmamış ve tanı çalışma gücü kaybı için yeterli sayılmıştır.

Kanser Hastalarının Mağduriyetini Bitiren Değişiklik

18.03.2015 tarihinde Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinin bazı maddeleri yeniden değiştirilerek Kanser hastalarının malullük aylığı süresi konusundaki mağduriyetleri giderilmiştir.

Değişiklik öncesi, kanser hastaları tanı tarihi (Kanser hastaları için tanı tarihi: haklarında düzenlenmiş onaylı tıbbı belgelerde (patoloji raporu, rapor.epikriz vb.) yer alan tarihtir) itibarı ile malul sayılıyorlardı. Fakat malullük aylığı ile ilgili bilgisi olmayan hastalar teşhis tarihinden hemen sonra değil de, ne zaman bilgiye ulaşırlarsa o zaman SGK'ya başvuru yapıyor ve dolayısıyla 18 ay boyunca değil, başvuru tarihlerini takip eden aydan itibaren malullük aylığı alabiliyorlardı.

Yönetmelikte yapılan değişiklik sonrası, kanser hastaları maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak kaydıyla, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul edilir denilerek kanser hastalarının bilgisizlik nedeniyle malullük aylığından daha kısa süre yararlanmasının önüne geçilmiştir.

Kanser Hastalarının Malullük Aylığı Alma Süreleri;

Kanser hastalarının malullük aylığı alma sürelerini ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Buna göre;

a-) 'İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri' dışındaki tüm malign (kötü huylu) hastalıklar maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak kaydıyla, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul ediliyor. Ayrıca bu kişiler 18 ay sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendiriliyor. Yapılan değerlendirme sonrası çalışma gücündeki kaybının en az yüzde 60 olduğu tespit edilirse maluliyet devam edebiliyor.

b -) Akut lösemi (T-hücreli lenfoblastik lenfoma dahil) hastalarında ise maluliyet süresi 24 aya uzarken, kemik iliği veya kök hücre naklinden sonra maluliyet süresi 12 ay olarak düzenlenmiştir.

Yukarıda detayları ile anlattığımız şartları taşıyan kanser hastaları tanı tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde mutlaka kendilerine en yakın SGK'ya başvurarak hak ettikleri malullük aylığının bağlanmasını talep etsinler ki kanunun tanıdığı bu haktan tam olarak faydalanabilsinler.