Emeklilikte yaşa takılanların sorunu ne zaman çözülecek?

Seçimlerin erken tarihe alınması ile birlikte uzun zamandır medyanın gündeminde bulunan ve henüz çözüme kavuşamayan, emeklilikte yaşa takılma (EYT) sorunu yeniden gündemin ilk sıralarındaki yerini aldı.

8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlayanlar, yaş şartı olmaksızın, prim gününü ve sigortalılık süresini tamamlayarak emekli olmaktaydılar. SSK'dan emeklilik için kadınların 20, erkeklerin 25 yıl sigortalılık süresini ve 5000 günlük prim ödeme gün sayısını tamamlamış olmaları emekli olmaları için yeterliydi.

1999 yılında emeklilik rejimi köklü bir değişikliğe uğratılmış, bu değişiklik kamuoyunda ''kademeli geçiş''olarak adlandırılmış ve emekli olmak için tamamlanması gereken sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartının yanına bir de "yaş" şartı eklenmiştir.

Toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren bu yasal değişiklikler o dönem itibari ile Anayasa Mahkemesi'ne taşınmış, Yüksek Mahkeme ise değişikliğe ilişkin kademeli geçiş maddelerini iptal etmişti. İptal kararından sonra, TBMM tarafından emeklilikte kademeli geçişe ilişkin olarak yeni yasal düzenlemeler yapılmış ve 23 Mayıs 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 4759 sayılı kanunla yeni düzenleme yürürlüğe  girmiştir.

Düzenleme en çok kimleri mağdur etti?

Yapılan bu düzenlemeden en fazla SSK statüsünde sigortalı çalışanlar etkilenmiş, özellikle yoğun fiziksel emek gerektiren işlerde çalışan işçiler işverenleri tarafından ilerleyen yaşları dolayısıyla işten çıkarılmışlardır. Sosyal Güvenlik Kurumu bu çalışanları (üstelik sigorta başlangıç tarihleri 8 Eylül 1999 tarihinden önce olmasına rağmen) emekli olmak için genç bularak, yeni düzenleme ile getirdiği yaşı beklemelerini istemiştir.

Yaşa takılanlar için sunulan kanun tekliflerinde neler var?

Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne 2015-2018 yılları arasında bu konuya ilişkin 8 ayrı kanun teklifi verilmiş bulunuyor. Bu tekliflerin 5'i CHP, 3'ü de MHP'li milletvekilleri tarafından verildi.

Verilen tekliflerde söz konusu durumun haksız bir uygulama olduğu, hukukun öngörülebilirlik ilkesiyle çeliştiği yine kanunun geriye doğru işletilmesiyle, Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı şekilde kişilerden birine 3 yıl, diğerine 15-17 yıl gibi süreler eklenerek ilk işe girdikleri şartlarla emekli olmalarının engellendiği belirtiliyor.

Verilen kanun tekliflerinde durumun düzenlenmesi için temelde 2 öneri sunulmuştur.

Birinci durumda; ilk işe giriş tarihleri 8 Eylül 1999'den önce olan ve yeni çıkacak düzenleme tarihi itibari ile sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartını yerine getirenlerin emekliliklerine kalan yaşlarının süresine göre aylıklarının belli oranlarda indirim yaparak bağlanması...

İkinci durumda ise yaşlılık aylığına hak kazanmak için gereken sigortalılık süresi ve prim gün sayısını tamamlayanların, yaş haddi şartı göz önünde bulundurulmaksızın aylık bağlanması için yasal düzenlemenin yapılmasının istenildiğini görmekteyiz.

Çözüm makamları bu konuda ne düşünüyor?

Emeklilikte yaşa takılanlar gündeme geldiğinde çözüm makamında olan yetkililerin çözüm üretmek yerine, en kestirme yolu seçerek yeni bir düzenlemenin yapılamayacağını  belirten açıklamalar yaptıklarını görüyoruz.

Şöyle ki; geçmiş dönem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu konu hakkında, "Emeklilikte yaşa takılan vatandaşlarımızın sabırla o yaşını tamamlamalarını öneriyoruz, bunun dışında düzenleme yapamayacağımızı ifade ediyoruz" demiştir.

Şimdiki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu ise, ''emekli olmak için belli bir yaşa ulaşmış olmak, prim gün sayısını doldurmuş olmak ve belli bir süre sigortalı olmak şartlarının arandığını belirterek, bu şartlardan herhangi birinin eksik olması durumunda emekli sayılabilmenin mümkün olamayacağını'' ifade etmiş, yaşa takılanlar için durumun değişmeyeceği açıklamasında bulunarak önümüzdeki günlerde bu konuda herhangi bir düzenlemenin olmayacağı sinyalini vermişti.

Yine Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Mehmet Selim Bağlı, sosyal güvenlik haftasında yaptığı açıklamasında ise; emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili kendilerine sürekli talepler geldiğini fakat bu konuda bir çalışmalarının olmadığını ifade ettiğini görmekteyiz.

Yaşa takılanlar ne istiyor?

Devlete göre ''genç'' özel sektöre göre ''yaşlı'' kabul edilen ''emeklilikte yaşa takılanlar'' maalesef arafta kalmış sorunları günümüze kadar görmezden gelinmiştir.

Aynı yıl ve şartlarla çalışma hayatına katılanlardan, hizmet süresi ve günü tamamlayanlardan yaşı büyük olan emekli olmakta; yaşı küçük olan ise yaş şartını dolduruncaya kadar beklemek zorunda bırakılmaktadır. Sadece bu yönüyle bile uygulama Anayasanın kanunlar önünde eşitlik ilkesine ters düşmektedir.

Yaş şartını tamamlayamadığı için emekli olamayan EYT'ler ailelerinin geçimini sağlamakta zorlanmaktadırlar. İş aradıklarında hem özel sektör hem de devlet ''yaşlısın'' derken emekli olmak istediklerinde Sosyal Güvenlik Kurumu daha''gençsin'' diyerek emekli etmemektedir.

Hak ettiği halde emeğinin karşılığı yaş düzenlemesi yüzenden alamayan EYT'ler kesinlikle erken emeklilik imtiyaz veya ayrıcalık istemiyorlar, sadece SSK'ya giriş yıllarında uygulamada olan yasalarla emekli olmak istiyorlar.

Seçim öncesi siyasi parti liderlerine tekrar hatırlatmak isterim ki, emeklilikte yaşa takılan binlerce insan var bunların sorunlarını çözülmezse yine binlerce oy kaybedeceksiniz.

Dünya Emeklilik Merkezi olarak bizlerde emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetleri giderilinceye kadar bu konun takipçisi olmaya devam edeceğiz.

Not: Sosyal güvenlikle ilgili tüm soru ve sorunlarınız için ücretsiz olarak Dünya Emeklilik Merkezi'nin +90 545-279 29 68, +90 224-888 00 70 nolu telefonları ile +90 507 100 60 89 WhatsApp danışma hattından bilgi alabilirsiniz.