Neymiş bu "demokrasi"?

Kavramların içi tarih, toplum, inanç içinde nasıl evirilip çevrilir canlı canlı tanık olduk. Bu ne menem bir şey olduğu belli olmayan demokrasinin sokağa çıkan ve çıkmayan, asker olan ve olmayan, aynı tekneden beslenen ve beslenmeyen gibi bir dizi ayrımlara neden olduğuna da şahit olduk üzülerek, şaşırarak ve hatta çaresizce.

Demokrasi Yunanca bir sözcüktür. Sözcüğün son kısmı "kratos"; iktidar, yönetme, güç anlamına gelmektedir. "Demos" ise halk demektir. "Demos" sözcük anlamı olarak; halk, yurttaş topluluğu, sıradan halk, herkes demektir.

Şimdilerde bizim kafamızı karıştıran şey ise demokrasinin sadece "kratos" ile var olmaya çalışmasıdır. Herkes olan halkın neredeyse hak yolunda kaybolan manevi bir hiçliğe bürünmesidir. İnsanların, yaşamayı geçtik ölebilme özgürlüklerinin dahi ellerinden alındığı bir demokrasi anlayışı olabilir mi bilemiyorum. Çünkü özgürlükler olmadan haklar korunamaz. "Özgürlük nedir?" sorusu akla gelebilir hemen. Ne olduğunu tek bir cümle ile ifade edemesek dahi ne olmadığını söyleyebiliriz sanıyorum. En yalın tanımıyla "Bir başkasının yaşama (yani ölmeme) hakkına saygılı olmak" diyebiliriz. Tabi demek, düşünmek kolaydır her daim. İşe bakılmalı lafa değil elbette. Ona bakarsanız yazılı hukuk sisteminde de pek çok haklı yasalar var uygulanmayan.

Yine de düşünce ve felsefe tarihini yaratanları, çağlarının ötesinde düşünebilmişleri okumakta, onlara kulak vermekte yarar görüyorum;

"Yöneticiler, iktidara saltanat sürmek için değil, millete hizmet için getirilmişlerdir. Ulusa karşı olan görevlerini kötüye kullandıkları takdirde, şu ya da bu biçimde ulusal iradenin kendi haklarında vereceği kararla karşılaşırlar. Ulus tarafından, ulus adına devleti yönetmeye yetkili kılınanlar, gerektiğinde ulusa hesap vermek zorunda olduklarını bilmelidirler." Mustafa Kemal Atatürk

"Demokrasi, birikmiş bir zenginliğe sahip olmayan varlıksızların yönetime sahip olmasıdır." Aristoteles

"Gerçek demokratik ilke, hiç kimsenin halkın üzerinde bir güce sahip olmaması demektir." Lord Acton

"Kelimenin tam anlamıyla gerçek bir demokrasi hiç bir zaman var olmadı ve var olmayacaktır." Jean Jacques Rousseau

"Gerçek demokratik ilke, hiç kimsenin halkın üzerinde bir güce sahip olmaması demektir." Lord Acton

"Demokrasi çoğunluğun kanunu değil, azınlıklara saygıdır." Albert Camus

"Demokrasi, bir eğitim işidir. Eğitimsiz kitlelerle demokrasiye geçilirse oligarşi olur. Devam edilirse demagoglar türer. Demagoglardan da diktatörler çıkar. Demokrasi despotluğa dönüşür. Demokrasinin esas prensibi, halkın hâkimiyetidir. Ama milletin idarecilerini iyi seçebilmesi için, yetişkin ve iyi eğitim görmüş olması şarttır. Eğer bu temin edilemezse demokrasi, otokrasiye dönüşebilir. Halk övülmeyi sever. Onun için, güzel sözlü demagoglar, kötü de olsalar, başa geçebilirler. Oy toplamasını bilen herkesin, devleti idare edebileceği zannedilir." Platon

"Demokratik yöntemlerin kabul edilmesi ile birlikte devletin gücü üzerinde sınırlamalara gerek olmadığı düşüncesi trajik bir yanılgıdır. Bu demokratik olarak seçilmiş bir yasama organının devleti kontrol altında mümkün olacağı inancını yerleştirmiştir." Friedrich A. von Hayek

"Tüm güç halkta toplanır ve halktan gelir; yetkili kişiler halkın vekilleridir; halk için çalışırlar; halka karşı her zaman sorumludurlar." Virginia İnsan Hakları Bildirisi (Md. 2)

"Demokrasi iki farklı aşırılığa sahiptir; aristokrasiye dönüşen eşitsizlik ruhu ve despotizme dönüşen aşırı eşitlik ruhu." Montesquieu

"Parlamentonun kapıları fakirlere kapalıdır." Ovid

"Halkın sesi, Hakkın sesi." Latin Özdeyişi

Sonuç olarak hangi halkın hangi sesi diyeceğiz. Öyle çok ses var ki. Hangi kratos bunu akort edecek belli değil.

Belki bıraksalar demos kendi ahengini bulacak kendi ritmiyle.