Unutuyorum! Eyvah, yoksa demans mıyım?

Çağımız insanının önemli sorunlarından biri unutkanlık. Özellikle de ileri yaşlarda görülmeye başlanan demans, yani bunama. Genellikle 65 yaş sonrası başlayan demans, ilerleyen yaşlarda daha da artıyor. 80 yaşın üzerinde sıklığı yüzde 30'lar civarında. Yani kabaca her 4 kişiden birinde demans gelişiyor. En sık gördüğümüz ve en çok bilinen demans tipi ise Alzheimer hastalığı. Unutkanlık yaşadığımızda hemen aklımıza Alzheimer ve diğer demanslar gelse de, uzmanlar 50 yaşın altında demansın oldukça nadir görüldüğünü söylüyor.

Konuyla ilgili bilgi veren Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necdet Karlı 50 yaş altında ortaya çıkan unutkanlıkların ciddi bir biçimde ele alınması gerektiğini belirterek, "Ama korkulmamalı çünkü çok büyük ihtimalle altında önemli bir problem olmaz" diyor.

Son yıllarda birçok genç hastanın unutkanlık şikayetiyle kendilerine başvurmaya başladıklarına dikkat çeken Prof. Dr. Necdet Karlı, "En büyük endişe nedeni, unutkanlıklarının sebebinin Alzheimer hastalığı olması. Ancak Alzheimer hastalığı 50 yaş altında olmaz. 50 yaş altında herhangi bir demans da çok nadirdir. Bu nedenle unutkanlığı olan 50 yaş altı hastalarımızın öncelikle içleri, rahat olmalı" dedi.

Peki neden unutkanlık bu kadar sık görülüyor? Buna neler yol açabilir? Prof. Dr. Karlı, bunun en önemli nedeninin çağımızın temposu ve uyaranların fazlalığı olduğunu söylüyor. Çalışan insanlar, öğrenciler, hatta ev kadınlarının bile artık çok yoğun bir tempo içinde yaşadığını vurgulayan Karlı, sözlerine şöyle devam ediyor:

"Bu yoğun tempo bir şeyleri öğrenmemiz ve daha sonra hatırlamak için beynimizde depolamamız için gereken zamanı ilgi konumuza yoğunlaştırmamızı engelliyor. Hepimizin artık her şey için çok daha kısıtlı zamanı var. Tatillerde bile okumamız gereken şeyler, cevaplanması gereken e-postalar, mesajlar ve dijitalleşen yaşam ile birlikte telefonlarımızda, bilgisayarlarımızda kontrol etmemiz gereken bir çok sosyal platformumuz var. Tüm bu tempo ne yazık ki hatırlamak üzere depoya kaldırmamız gereken şeylere ayırdığımız zamanı azaltıyor ve sonuç olarak bizler ihtiyaç duyduğumuzda bu bilgileri bellek depomuzda bulamıyoruz, çünkü depolamak için yeteri zamanı ayırmıyoruz."

Bir diğer önemli nedenin de günümüzde uyaranların anormal derecede artması olduğunu anlatan Prof. Dr. Karlı, gürültü, ışık, cep telefonları, bilgisayarlar ve televizyon nedeni  ile dikkatimizin sürekli başka yerlere çekildiğini belirtiyor. "Örneğin bir yazıyı okuma sırasında ya da bir konuşma sırasında çalan cep telefonu bizi yapmakta olduğumuz şeyden uzaklaştırıyor. Dikkatimiz dağılıyor. Telefon ile işimiz bittikten sonra yaptığımız işe geri döndüğümüzde tekrar dikkatimizi toplamamız zaman alıyor. O sırada hafızamıza kaydetmemiz gerekenleri atlıyoruz veya daha az zaman ayırıyoruz" diyen Karlı, belleğe kaydetmenin en önemli unsurlarından birinin dikkat olduğunun altını çizerek, dikkatimizi yoğunlaştırabildiğimiz oranda belleğimizi daha zinde tuttuğumuzu ve hatırlamamızın kolaylaştığını söylüyor.

Prof. Dr. Karlı, "Hekim olarak bizler unutkanlığın yanı sıra, muayene ve tetkikleri değerlendirerek bir sonuca ulaşsak da, hastanın, yaşı, unutulan şeylerin yeni veya eski oluşu, unutkanlığın boyutu gibi şeyler  bizlere yaşanılan unutkanlığın bir hastalık kaynaklı mı yoksa, olağan bir unutkanlık mı olduğu konusunda fikir verir. Hastalarımız da bu durumu kendileri sorgulayabilirler. Unutkanlığı olan bir kişi kısa bir süre, mesela 1-2 gün, dikkatini vererek, tüm uyaranlardan mümkün olduğunca uzaklaşarak  belleğini test edebilir. Unutkanlığı ilerleme göstermeyen, genel anlamda önemsiz şeyleri unutan, bazı durumlarda psikolojik sıkıntıları olan ve 50 yaş altındaki kişilerde demans, bunama düşünmeyiz" diyor.