'Denetimsizlik de, iş cinayetleri de sürüyor'

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi son zamanlarda kamusal denetimsizlik nedeni ile artan iş cinayetleri ile ilgili basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamayı TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Fikri Düşünceli yaptı.

20 Şubat'ta İnegöl'de bir mobilya fabrikasında meydana gelen kazan patlaması sonucu bir işçi hayatını kaybetti. Elazığ'ın Palu ilçesinde 19 Şubat'ta bir maden ocağında, asansör olarak kullanılan vagonun halatının kopması sonucu iki işçi hayatını kaybetti. Balıkesir'in Gönen İlçesi'nde 13 Şubat'ta bir döküm fabrikasındaki patlamada yaralanan makina mühendisi Hakan Arslan hayatını kaybetti. 

İş cinayetlerinin Türkiye'de daimi bir sorun olduğunu ifade eden Düşünceli, her gün en az 5 işçinin iş kazası sonucu, 30 işçinin meslek hastalığı sonucu hayatını kaybettiğini söyledi.

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 2019 yılı iş kazası ve meslek hastalıkları istatistiklerinde iş kazası sonucu 1.149 emekçinin hayatını kaybettiğini, meslek hastalığı sonucu bir tane bile can kaybı tespit edilemediğini aktaran Düşünceli, "İSİG Meclisi 2020 yılında 2.427 emekçinin iş cinayetleri sonucu hayatını kaybettiğini açıkladı. İSİG Meclisi açıklamasında 2020 yılında 741 emekçi COVİD 19 nedeniyle hayatını kaybetti." dedi.

"301 kişinin hayatını kaybettiği iş cinayetinde tutuklu kimse kalmadı"

Asıl nedeninin mevzuat kurgulanmasındaki eksiklikler, denetimsizlik ve ceza uygulanmaması olduğunu belirten Düşünceli, şu açıklamada bulundu:

"Öyle ki 6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanununda işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması işi piyasa şartlarına bırakılmıştır, Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) denilen Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketlerden en ucuz fiyatı veren firmalara iş sağlığı ve güvenliği işi ihale edilmektedir. OSGB'ler periyodik olarak yenilenen ihaleleri yeniden alabilmek için genellikle işyerlerinde işverenin önlem alması için öneride bulunmamakta ya da önlem alınmasa da ısrarcı olmamaktadırlar. Dolayısı ile iş kazaları ve ölümler azalmamaktadır. Ölüm meydana geldiğinde genellikle iş güvenliği uzmanından hesap sorulmakta, işverenlere yaptırım uygulanmamaktadır. Bilindiği üzere 301 kişinin hayatını kaybettiği iş cinayetinde bile tutuklu kimse kalmamıştır."

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Fikri Düşünceli

İş yerlerinin denetlenmediğini söyleyen Düşünceli, şu bilgileri aktardı:

"Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı 2019 yılı faaliyet raporunda yer alan bilgilere göre 2019 yılında İSİG yönünden yapılan toplam teftiş sayısı 3.088'dir. 2020 yılı Temmuz ayında yayımlanan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, "İstatistiklerle Türkiye'nin İSİG Görünümü" başlıklı yayınında Türkiye'de 1.879.771 işyerinin bulunduğu belirtilmektedir. Yani her 1.000 işyerinden yanlızca 1,6'sı işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetlenmiştir. Bu koşullarda işyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması mümkün müdür?"

"Meslek hastalığının tespit edilmesinde ısrarcı olunmalı"

Düşünceli, iş cinayetlerinin olmaması için şu önerilerde bulundu:

"6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu ile Türk Ceza Kanunu yeniden düzenlenmelidir, İSİG'nin sağlanmasının işveren yükümlülüğü olduğu gerçeğinden hareketle iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimlerinin "rehber-danışman" olduğu, dolayısı ile kazalar ve meslek hastalıklarından yalnızca işverenler ya da işveren vekilleri yargılanmalıdır.

Basınçlı kaplar, kaldırma araçları tezgahlar ve tesisatların periyodik kontrolleri kamusal bir hizmettir ve kamusal anlayışla düzenlenmeli ve usulüne göre yapılıp yapılmadığının izlenmesinde Makina Mühendisleri Odası yetkilendirilmelidir.

İşyerleri İSİG yönünden denetlenmelidir.

Denetimler sonucunda İSİG yönünden tespit edilen eksiklikler için, mutlaka etkili idari para cezaları uygulanmalıdır.

Özel sektörde Mühendislik-Mimarlık hizmetlerinin Meslek Odasına kayıtlı mühendis ve mimarlarca yürütülmesi zorunludur; işverenlerce işe alımlarda, meslek odası kayıt belgesi aranmalıdır. Özel sektörün, kamu ile her türlü ilişkisinde, hangi kamu kurumu tarafından yapılırsa yapılsın, denetimlerde ve SGK bildirimlerinde Oda kayıt belgesi mutlaka istenmelidir.

Yılda yaklaşık olarak 10.000 emekçinin öldüğü meslek hastalıklarının tespit edilmesi için kararlı ve ısrarcı olunmalıdır."